Song để thật sự thoát Nga trong khí đốt, châu Âu vẫn còn nhiều việc phải làm.

Theo tổng hợp của Hãng tin Bloomberg, giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu tiếp tục giảm trong tuần qua, đánh dấu tuần xuống dốc thứ tư liên tiếp dù vẫn còn cao hơn mức bình thường các năm trước. 

Nguyên nhân chủ yếu là do nguồn cung khí đốt hóa lỏng (LNG) dồi dào giúp các nước nhanh chóng lấp đầy kho dự trữ dùng cho mùa đông tới.

Lạc quan thận trọng

Hãng tin Reuters của Anh đã sử dụng hình ảnh một đồng hồ áp suất để mô tả tình hình tích trữ khí đốt của châu Âu trước mùa đông. Hình ảnh ấy vừa để diễn tả áp lực mà chính quyền các nước đang phải đối mặt trong việc tìm nguồn cung lấp đầy các kho dự trữ, vừa nói về rủi ro mà những nước này phải đối mặt.

Tính đến ngày 23-9, kim báo trên đồng hồ đạt con số 86,9% trung bình trên cả châu Âu, vượt mục tiêu 80% trước thời hạn gần hai tháng. 

Tại một số quốc gia như Bồ Đào Nha, tỉ lệ lấp đầy kho dự trữ thậm chí đã ở mức 100%, hay 98% như Ba Lan. Đức, nền kinh tế số 1 châu Âu và lệ thuộc vào khí đốt Nga, cũng đã lấp đầy được 91%, trong khi Pháp là hơn 95% tính đến cuối tuần trước.

Đây có thể xem như một thành tựu đáng kể của Liên minh châu Âu (EU) trong nỗ lực giảm phụ thuộc vào khí đốt Nga. Có ít nhất hai nguyên nhân giúp EU lấp đầy được gần 87% kho dự trữ khí đốt (tính đến ngày 23-9). 

Thứ nhất, châu Âu đã tranh thủ mùa hè để tăng cường tích trữ khí đốt, thời điểm mà sự cạnh tranh và nhu cầu cho loại năng lượng này khá thấp trên toàn thế giới. Thứ hai, và quyết định hơn cả, chính là nguồn cung LNG dồi dào.

Những tiến bộ của khoa học công nghệ đã tạo ra cuộc cách mạng trong ngành năng lượng. Khi khí đốt tự nhiên được làm lạnh đến nhiệt độ -162oC, chúng sẽ chuyển thành thể lỏng và từ đó có thể đưa lên các tàu chở LNG đi đến khắp nơi trên thế giới mà không phụ thuộc vào việc xây dựng đường ống.

Xác định LNG là chìa khóa để giảm phụ thuộc vào khí đốt Nga, EU đã yêu cầu và khuyến khích các nước thành viên tăng cường tìm nguồn cung LNG thay thế.

Sản lượng LNG toàn cầu - với các nước dẫn đầu là Mỹ, Qatar và Úc - dự kiến đạt tổng cộng 455 triệu tấn vào năm 2022, theo số liệu từ Bloomberg Intelligence. Khoảng 70% trong số này dành cho các khách hàng có hợp đồng dài hạn, 30% còn lại được bán trên thị trường giao ngay toàn cầu.

Điều đó có nghĩa là khoảng 136 triệu tấn LNG trong năm nay sẽ về tay người trả giá cao nhất. Về lý thuyết, có đủ LNG trên thị trường toàn cầu để giúp EU thay thế hoàn toàn khí đốt nhập khẩu từ Nga.

Rủi ro vẫn còn

Bất chấp kho dự trữ sắp đầy, Thủ tướng Đức Olaf Scholz vẫn đi công du Qatar và Saudi Arabia để bảo đảm nguồn cung không chỉ cho nước ông mà còn cho thế giới. Nhà lãnh đạo Đức dự kiến tới Qatar và gặp các lãnh đạo nước này trong ngày 26-9, sau chuyến đi tới Saudi Arabia và UAE.

Mặc dù đã ký thỏa thuận hợp tác với Qatar về khí đốt và quốc gia này là nước sản xuất LNG nhiều thứ ba thế giới, việc Đức tìm kiếm nguồn cung khác là điển hình cho tư duy "không bỏ tất cả trứng vào cùng một giỏ".

Mỹ đã cam kết cung cấp ít nhất 15 tỉ mét khối LNG cho châu Âu trong năm nay, tuy nhiên một vụ hỏa hoạn tại nhà máy LNG ở Texas đã khiến sản lượng xuất khẩu của Mỹ giảm 1/5 trong tháng 6 và chỉ có thể trở lại bình thường sớm nhất vào tháng 11 tới. Các vấn đề từ nguồn cung là một rủi ro mà EU phải chấp nhận, chỉ khác ở chỗ ít hay nhiều.

Với những nước có quan hệ thân thiện, rủi ro đó sẽ giảm bớt, nhưng có hai vấn đề không phụ thuộc nguồn cung mà những nước châu Âu như Đức sẽ phải đối mặt trong ngắn hạn và trung hạn. Đầu tiên là sự cạnh tranh từ các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc trong những tháng trước mùa đông.

Nhu cầu khí đốt để sưởi ấm từ hai nước này không kém EU nên cuộc cạnh tranh được dự báo sẽ vô cùng khốc liệt, có thể đẩy giá khí đốt tự nhiên tăng vọt trở lại. Thực tế này đã từng xảy ra trong giai đoạn từ đầu năm 2022 đến cuối tháng 8 vừa qua, bất chấp đó chưa phải là thời gian cao điểm sử dụng khí đốt.

Vấn đề thứ hai là hệ thống cơ sở hạ tầng tiếp nhận LNG tại châu Âu. Sau khi được làm lạnh trở thành dạng lỏng, tại điểm đến cần các cơ sở chuyên dụng để đưa nó trở lại dạng khí như ban đầu và hệ thống ống dẫn đến các trung tâm phân phối.

Các cơ sở tiếp nhận LNG nổi có thể là giải pháp tạm thời cho châu Âu trong thời điểm hiện tại. Đức đang đẩy nhanh việc phê duyệt và cấp phép để hai cơ sở nổi như vậy đi vào hoạt động từ mùa đông, Hà Lan cũng lên kế hoạch bổ sung các cơ sở nổi tương tự.

Theo Hãng tin Yonhap, quân đội hai nước Mỹ - Hàn đã bắt đầu cuộc tập trận chung với cường độ cao ở vùng biển phía đông bán đảo Triều Tiên vào sáng 26-9, một ngày sau khi Triều Tiên bắn tên lửa đạn đạo tầm ngắn.

Cuộc tập trận này dự kiến diễn ra trong vòng 4 ngày, từ 26 đến 29-9.

Hải quân Hàn Quốc cho biết cuộc tập trận này nhằm thể hiện sự quyết tâm mạnh mẽ trong việc đáp trả các động thái khiêu khích từ Bình Nhưỡng, đồng thời cải thiện khả năng kết hợp tác chiến giữa lực lượng hải quân của hai quốc gia.

Ông Kwak Kwang Seop, chỉ huy Đội tác chiến thủy quân lục chiến số 1 của Hàn Quốc và là người giám sát trực tiếp cuộc tập trận lần này, cho biết: “Liên minh hải quân Mỹ - Hàn đã hợp tác với nhau để bảo vệ hòa bình và dân chủ tự do tại khu vực bán đảo Triều Tiên trong vòng 70 năm qua”.

Trong khi đó, ông Michael Donnelly, chỉ huy Nhóm tấn công tàu sân bay số 5 của Mỹ, nhấn mạnh hải quân hai nước "sẽ thể hiện sức mạnh và quyết tâm của chúng tôi thông qua cuộc tập trận này". 

Hơn 20 tàu của cả hai nước được huy động cho tập trận, trong đó có cả tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân USS Ronald Reagan. Các loại máy bay chiến đấu cũng được huy động.

Trước đó, các tàu sân bay của Mỹ bao gồm tàu ​​sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân Ronald Reagan (CVN-76), tàu tuần dương tên lửa dẫn đường Chancellorville (CG 62) và tàu khu trục Aegis Barry (DDG 52) đã cập bến tại căn cứ quân sự Busan hôm 23-9.

Như vậy, đây sẽ là cuộc tập trận chung của liên quân Mỹ - Hàn có sự tham gia của các tàu sân bay Mỹ kể từ năm 2017.

Hãng tin AP cho biết theo những ước tính của giới chức Hàn Quốc, tên lửa mà Triều Tiên phóng ngày 25-9 hoàn toàn có khả năng tấn công vào khu vực cảng ở phía đông nam nước này, cụ thể là nơi tàu sân bay Reagan đã cập bến hôm 23-9.

Dự kiến quân đội Mỹ - Hàn còn tổ chức các cuộc tập trận chung với cường độ cao trong thời gian tới, do đó có khả năng Bình Nhưỡng sẽ có thêm các hành động đáp trả tại khu vực bán đảo Triều Tiên.

Hãng tin AFP cho biết, theo các thẩm định đầu tiên, đảng Huynh Đệ Ý ( Fratelli d’Italia)  đã thu được đến một phần tư số phiếu bầu, trở thành đảng lớn nhất ở nước Ý và như vậy là lãnh đạo đảng, bà Giorgia Meloni, có thể thực hiện tham vọng lên làm thủ tướng.

Liên minh giữa đảng này với đảng cực hữu khác là đảng Liên Đoàn của Matteo Salvini và đảng bảo thủ Forza Italia của ông Silvio Berlusconi đã thu được đến 43% số phiếu, tức là sẽ nắm đa số tuyệt đối tại Hạ Viện lẫn Thượng Viện. Đây là lần đầu tiên từ năm 1945, một đảng hậu phát xít có khả năng lên cầm quyền nước Ý.

Phó chủ tịch Đảng Dân Chủ, cánh tả, Debora Seracchiani tối qua đã công nhận chiến thắng của liên minh cách hữu của bà Giorgia Meloni 

Từ Roma, thông tín viên Juliette Gheerbrant tường trình:

“ Đây một chiến thắng cá nhân đối với Giorgia Meloni, ván bài của bà đã thắng đậm: Đúng như dự báo qua các cuộc thăm dò, Huynh Đệ Ý đã trở thành đảng đứng hàng đầu ở Ý, bỏ xa Đảng Dân Chủ, trong khi cách đây mới một tháng, hai đảng này còn ngang ngửa với nhau. 

Một điều khác mà người ta biết chắc chắn ngay từ tối qua: liên minh cánh hữu sẽ chiếm đa số ở cả hai viện của Quốc Hội. Như vậy là con đường đang rộng mở cho Giorgia Meloni. Bà có nhiều cơ may trở thành lãnh đạo chính phủ Ý.  

Tuy vậy, còn phải chờ các kết quả chung cuộc để đánh giá tương quan lực lượng bên trong liên minh cánh hữu và nói chung là vẫn phải thận trọng với các kế t quả từng phần được công bố đêm qua. Lý do là vì hệ thống bầu cử của Ý rất phức tạp, vừa bầu theo đa số, vừa bầu theo tỷ lệ, cho nên việc kiểm phiếu rất chậm và như vậy chưa thể biết ngay số ghế của mỗi đảng trong Quốc Hội mới. 

Ngoài ra, phong trào Năm Sao, đảng đã làm đổ chính phủ Draghi, dường như đạt kết quả không tệ lắm. Thăm dò trước đó dự báo đảng này thu được 13% số phiếu, nhưng trên thực tế, đảng này có thể đạt được tỷ lệ cao hơn. 

Ngược lại, có một điều đã được chờ đợi và đã được xác nhận, đó là tỷ lệ cử tri đi bầu đã giảm nhiều, số người không đi bỏ phiếu hôm qua đã phá kỷ lục. Tỷ lệ không tham gia bầu cử đã tăng liên tục từ năm này qua năm kia, tại một quốc gia mà cho đến cuối thập niên 1990, vẫn có đến hơn 80% cử tri đi bỏ phiếu.” 

Đặc biệt tại Phần Lan, chỉ còn vài ngày nữa là nước này đóng cửa biên giới với du khách Nga. Alexandre, một lập trình viên tin học 35 tuổi, trả lời RFI, cho biết cách nay một tuần không nghĩ đến tình huống này và mơ ước một cuộc sống yên bình tại Saint-Pétersbourg. Thông báo trên của tổng thống Nga đã làm thay đổi mọi kế hoạch và tương lai của anh trở nên bất định.  

« Tôi khẩn cấp rời Saint-Petersbourg hôm thứ Bảy, 24/9. Tôi trốn lệnh động viên vì tôi là sĩ quan dự bị. Như phần đông bạn bè, tôi phản đối cuộc chiến này. Cha mẹ tôi được sinh ra tại Ukraina.  

Sau ngày 24/02/2022, tôi đã quyết định không rời nước Nga. Nhưng bây giờ tôi căng thẳng mệt mỏi quá. Tôi đã suy nghĩ nhiều và tôi quyết định : Tôi sẽ ra nước ngoài và từ đó quan sát những gì diễn ra ở nước tôi. Rất có nguy cơ đóng cửa biên giới.  

Các tuyến xe buýt đi Helsinki đã hết chỗ từ nhiều ngày qua. Do vậy, tôi phải dùng tuyến xe "đi chợ »" – tuyến xe đi lại giữa các thành phố biên giới mà người dân trong vùng dùng để đi mua sắm. Nhưng không như nhiều người khác, tôi không quay về lại Nga, giống như 8 hay 9 người khác trong cùng chuyến xe với tôi.  

Hiện giờ, khó khăn lớn nhất cho tôi là không thể sử dụng thẻ ngân hàng do các lệnh trừng phạt nhắm vào Nga. Tôi có mang theo tiền mặt, nhưng sẽ không đủ để trang trải chi phí thường nhật. Và khi người ta biết tôi là người Nga, họ thường nói với tôi rằng Ukraina vinh quang. Nhưng điều đó chẳng làm tôi phiền lòng. » 

Reuters trích dẫn thông tin thường nhật từ bộ Quốc Phòng Anh hôm nay, 26/09/2022, cho biết những binh sĩ dự bị đầu tiên được gọi nhập ngũ trong khuôn khổ lệnh động viên một phần ở Nga đã bắt đầu đến các căn cứ quân sự. Bộ Quốc Phòng Anh đánh giá « nước Nga giờ phải đối mặt với thách thức hành chính và hậu cần để bảo đảm cho việc huấn luyện các đội quân ».  

Theo hãng tin Reuters và truyền hình quốc gia Iran, ít nhất 41 người thiệt mạng khi bất ổn nổ ra trong suốt một tuần qua. Trong số này có 35 người thiệt mạng do đụng độ với lực lượng an ninh, 5 nhân viên an ninh cũng thiệt mạng khi đang cố dập tắt sự phẫn nộ của người biểu tình, các quan chức Iran cho biết. Tuy nhiên, các nhà hoạt động cho hay, số người chết ít nhất là 50 và có khả năng còn cao hơn. 

Các cuộc biểu tình đã nổ ra ở hầu hết 31 tỉnh cũng như các trung tâm đô thị của Iran. Truyền hình Iran dẫn lời Tổng thống Raisi cho biết hôm qua (24/9) như sau: "Iran sẽ giải quyết dứt khoát với những đối tượng chống đối an ninh và sự yên bình của đất nước". Nhà lãnh đạo này nhấn mạnh sự cần thiết phải phân biệt giữa biểu tình và gây rối an ninh, trật tự công cộng và gọi những gì đang diễn ra là bạo loạn. 

Biểu tình bùng phát ở phía tây bắc Iran cách đây hơn một tuần, tại tang lễ của Mahsa Amini, 21 tuổi, người Kurd. Cô này đã thiệt mạng sau khi rơi vào tình trạng hôn mê, tiếp sau khi bị cảnh sát đạo đức giam giữ ở Tehran vì đội khăn trùm đầu không thích hợp. 

Cái chết của Amini đã làm dấy lên sự tức giận về hàng loạt vấn đề, gồm cả hạn chế quyền tự do cá nhân ở Iran, các quy định nghiêm ngặt về trang phục đối với phụ nữ và nền kinh tế đang oằn mình với các lệnh trừng phạt. 

Phụ nữ giữ vai trò nổi bật trong các cuộc biểu tình, họ vẫy và đốt mạng che mặt, một số người còn công khai cắt tóc. Các cuộc biểu tình đang diễn ra là lớn nhất tại Iran kể từ cuộc biểu tình phản đối giá nhiên liệu năm 2019. 

* Philippines ngừng trệ vì bão Noru. Chính quyền cho biết gần 8.400 người đã được sơ tán tại khu vực trên đường đi của cơn bão, trong khi bão tiếp tục suy yếu với sức gió duy trì 175km (108 dặm)/h và gió giật lên tới 290km/h sau khi đổ bộ vào đất liền.

Nhiều chuyến bay bị hủy, các chuyến phà tạm dừng và các tuyến xe buýt đóng cửa do mưa lớn và gió mạnh làm đổ cây và đường dây điện.

Tổng thống Ferninand Marcos tạm dừng các lớp học và công việc ở Luzon ngày 26-9, nơi chiếm hơn 2/3 nền kinh tế và khoảng một nửa dân số 110 triệu người của quốc đảo.

Bộ Năng lượng Philippines đã đặt trong tình trạng báo động cao, còn sàn giao dịch chứng khoán đóng cửa vào đầu tuần thứ hai do mưa lớn xối xả đổ xuống khu vực thủ đô và các tỉnh lân cận.

Chính quyền tỉnh Aurora nơi bão Noru đổ bộ cho biết nhiều ngôi nhà làm bằng vật liệu nhẹ gần bờ biển bị hư hại. Hình ảnh và video trên mạng xã hội cho thấy những con sóng do cơn bão cấp 3 này đánh vào các cảng, còn các khu vực trũng thấp bị ngập lụt. Bão cũng gây mất điện tại thị trấn General Nakar gần đó.

Noru, đang di chuyển về phía tây qua các tỉnh sản xuất lúa gạo ở đảo Luzon, sẽ tiến vào Biển Đông vào đầu ngày thứ hai.

* Canada dọn dẹp sau bão Fiona. Ngày 25-9, các quan chức Canada ước tính sẽ mất nhiều tháng để khắc phục thiệt hại do bão Fiona. Cơn bão tấn công nước này vào cuối tuần trước với gió giật 170km/h, phá hoại nhiều nhà cửa, làm một người chết và gây thiệt hại hàng triệu USD chỉ riêng tại thành phố Port aux Basques.

Tỉnh Nova Scotia đã yêu cầu chính quyền trung ương hỗ trợ binh lính và máy móc để dọn dẹp "chiến trường". Các dịch vụ thiết yếu sẽ mất vài tuần để phục hồi. Đây có thể là một trong những thảm họa tự nhiên gây thiệt hại vật chất nặng nề nhất của Canada.

* Phe cực hữu dự kiến thắng bầu cử Ý. Các thăm dò lá phiếu ngày 25-9 cho thấy Đảng Brothers of Italy (Anh em nước Ý) dẫn đầu trong cuộc bầu cử quốc gia của Ý với 22-26% phiếu, và dự kiến giành đa số ghế trong quốc hội vào tháng sau. Khối các đảng bảo thủ, cũng bao gồm những đảng như League và Forza Italia, dự kiến giành được 41-45% phiếu, đủ để kiểm soát lưỡng viện trong quốc hội nước này.

Kết quả này sẽ là một mối lo ngại mới cho Liên minh châu Âu (EU) sau khi cánh hữu cũng vừa chiến thắng cuộc bầu cử ở Thụy Điển cách đây vài tuần. Bà Giorgia Meloni, lãnh đạo Đảng Brothers of Italy, cho rằng Rome phải khẳng định lợi ích của mình nhiều hơn ở Brussels.

* Các nước EU đòi cấm kim cương Nga. Theo Hãng tin Reuters, năm nước thành viên EU đã tham gia đề xuất cấm nhập khẩu kim cương của Nga để phản ứng với cuộc xung đột Nga - Ukraine. EU đang chuẩn bị các biện pháp trừng phạt mới với Matxcơva sau diễn biến mới tại Ukraine khi các vùng tại nước này tổ chức trưng cầu ý dân về việc sáp nhập Nga.

Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt phải có sự thống nhất của toàn bộ thành viên EU và Bỉ, trung tâm mua bán kim cương lớn nhất thế giới, trước đó đã lên tiếng phản đối.

* Biểu tình đòi chính phủ từ chức ở Moldova. Hàng ngàn người biểu tình ở thủ đô Chisinau của quốc gia Đông Âu này xuống đường đòi chính phủ thân phương Tây từ chức trong lúc dân tình tức giận vì giá khí đốt tăng và lạm phát.

Giá khí đốt tại Moldova tăng 27% cuối tuần qua do ảnh hưởng từ xung đột Nga - Ukraine và những ý kiến chỉ trích chính quyền Tổng thống Maia Sandu cho rằng bà đã có thể đàm phán giá tốt hơn với Nga thay vì chỉ trích Matxcơva.

* Ukraine nhận hệ thống phòng không NASAMS của Mỹ. Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 25-9 thông báo nước này đã nhận hai Hệ thống tên lửa đất đối không tiên tiến (NASAMS) của Mỹ. "Chúng ta cần Mỹ thể hiện vai trò dẫn đầu và cung cấp các hệ thống phòng không cho Ukraine. Tôi muốn cảm ơn Tổng thống (Joe) Biden vì đã đưa ra quyết định tích cực", Hãng tin Reuters dẫn lời ông Zelensky nói.

Ukraine, hiện đang phản công chiếm lại lãnh thổ do Nga kiểm soát ở khu vực Kharkov và xuống phía nam, đã kêu gọi Mỹ cung cấp hệ thống NASAMS từ lâu nhưng Washington chỉ mới đồng ý gần đây.

* Biểu tình tiếp diễn ở Iran. Người biểu tình xuống đường ngày thứ 10 liên tiếp sau cái chết của một cô gái 22 tuổi người Kurd, Mahsa Amini. Amini cùng người thân đến thủ đô Tehran chơi thì bị cảnh sát bắt ngày 13-9 vì không đội khăn trùm đầu. Vài giờ sau cô phải nhập viện. Sau ba ngày hôn mê, cô qua đời. Ít nhất 41 người thiệt mạng do bạo loạn trong biểu tình. EU đã lên tiếng chỉ trích việc trấn áp biểu tình ở Iran là "không thể chấp nhận được".