Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngày 19/9 kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới tại Đại hội đồng Liên hiệp quốc (UNGA) hãy sát cánh cùng Ukraine chống lại quân xâm lược Nga.

“Nga tin rằng thế giới sẽ ngày càng mệt mỏi và cho phép nước này có hành vi tàn bạo tại Ukraine mà không phải chịu hậu quả gì”, ông Biden nói trong bài phát biểu trước UNGA. “Nếu chúng ta cho phép Ukraine bị chia cắt thì nền độc lập của bất kỳ quốc gia nào có được đảm bảo không?”

Ông Biden đã nhận được những tràng pháo tay hoan nghênh khi nói rằng Hoa Kỳ và các đồng minh sẽ sát cánh cùng cuộc đấu tranh vì tự do của Ukraine. Tổng thống Biden nói: “Chỉ có Nga phải chịu trách nhiệm về cuộc chiến này”. “Chỉ mình Nga mới có thể chấm dứt cuộc chiến này ngay lập tức.”

Bài phát biểu của ông Biden tại cuộc họp mặt thường niên này là sự kiện trọng tâm trong chuyến thăm ba ngày của ông tới New York, bao gồm các cuộc gặp với nguyên thủ 5 quốc gia Trung Á cũng như các nhà lãnh đạo của Israel và Brazil.

Ông Biden, một đảng viên Dân chủ, coi việc tập hợp các đồng minh của Mỹ để hỗ trợ Ukraine là thành phần hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Mỹ, cho rằng thế giới phải gửi một tín hiệu rõ ràng tới Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng ông sẽ không thể tồn tại lâu hơn phương Tây.

Ông Biden đã vấp phải sự chỉ trích từ một số đảng viên Cộng hòa muốn Mỹ chi ít tiền hơn cho nỗ lực chiến tranh.

Cựu Tổng thống Donald Trump, ứng cử viên dẫn đầu cho sự đề cử của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, đã tuyên bố sẽ tìm cách chấm dứt nhanh chiến tranh nếu trở lại nắm quyền.

Ông Trump đã bày tỏ sự hoài nghi về sự giao tiếp của Washington với các đồng minh truyền thống, bao gồm cả NATO, và đã khen ông Putin.

Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy, đảng viên Cộng hòa hàng đầu ở Washington, đã đặt câu hỏi liệu Hoa Kỳ có nên tiếp tục gửi hàng tỷ đô la vũ khí cho Ukraine hay không.

Trong bài phát biểu của mình, ông Biden nói việc Nga xâm lược Ukraine và chiếm đóng lãnh thổ vào tháng 2 năm 2022 đã vi phạm Hiến chương thành lập Liên hiệp quốc, nguyên tắc chính là tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.

Nhận xét của ông lặp lại nhận xét của Tổng thư ký Liên hiệp quốc Antonio Guterres, người trong bài phát biểu khai mạc tại UNGA ngày 19/9 đã nói rằng cuộc xâm lược của Nga “đã gây ra một mối liên hệ kinh hoàng”.

Một quan chức chính quyền Biden nói ông Biden và các quan chức Mỹ cũng sẽ tập trung tại các cuộc họp của Liên hiệp quốc về việc huy động nguồn lực cho cơ sở hạ tầng và phát triển bền vững cũng như chống biến đổi khí hậu.

Theo một cuộc khảo sát của Reuters/Ipsos vào tháng 6, đa số người Mỹ ủng hộ việc cung cấp vũ khí cho Ukraine để tự vệ trước Nga và tin rằng viện trợ như vậy chứng tỏ cho Trung Quốc và các đối thủ khác của Mỹ thấy ý chí bảo vệ lợi ích và đồng minh của Mỹ.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, người đã tham dự và hoan nghênh những phát biểu của Biden trước bài diễn văn của chính ông tại UNGA ngày 19/9, dự kiến sẽ đến thăm ông Biden tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 21/9 và gặp một số nhà lãnh đạo Quốc hội Mỹ.

Hoa Kỳ đang chuẩn bị một gói viện trợ quân sự mới cho Ukraine trùng với chuyến thăm của ông Zelenskyy và Quốc hội đã được yêu cầu phê duyệt thêm hàng tỷ đô la hỗ trợ an ninh trong thời gian còn lại của năm.

Cố vấn an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc Jake Sullivan nói với các phóng viên: “Chúng tôi tin tưởng rằng sẽ có sự hỗ trợ của lưỡng đảng cho việc này.”

Vào ngày 20/9, ông Biden sẽ gặp Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva và cùng ông tham dự một sự kiện với các nhà lãnh đạo lao động từ Brazil và Hoa Kỳ.

Cũng trong ngày 20/9, ông Biden sẽ có cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu kể từ khi ông Netanyahu giành lại quyền lực vào tháng 12 năm ngoái.

Ông Sullivan nói họ sẽ thảo luận về “tầm nhìn về một khu vực ổn định, thịnh vượng và hội nhập hơn, cũng như so sánh các biện pháp đối phó và ngăn chặn Iran một cách hiệu quả”.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết chính quyền ông đang “tích cực theo đuổi các cáo buộc đáng tin cậy” rằng đặc vụ của New Delhi có liên quan trong vụ sát hại một thủ lĩnh phe ly khai người Sikh, điều mà Ấn Độ bác bỏ là “vô lý”, theo Reuters.

Cuộc tranh chấp này giáng một đòn mới vào mối quan hệ ngoại giao vốn đã rạn nứt trong nhiều năm, trong đó New Delhi không hài lòng về hoạt động ly khai của người Sikh ở Canada. Hiện Ấn Độ cũng đe dọa các mối quan hệ thương mại khi các cuộc đàm phán về một thỏa thuận thương mại được đề xuất đã bị đóng băng vào tuần trước.

Mỗi bên cũng trục xuất một nhà ngoại giao của bên kia. Canada trục xuất nhân viên tình báo hàng đầu của Ấn Độ, trong khi New Delhi đáp trả bằng cách yêu cầu một nhà ngoại giao Canada có 5 ngày phải rời khỏi Ấn Độ.

Ông Trudeau nói với Hạ viện trong một tuyên bố khẩn cấp hôm 18/9 rằng bất kỳ sự liên quan nào của chính phủ nước ngoài đến vụ sát hại một công dân Canada đều là “sự vi phạm chủ quyền không thể chấp nhận được của chúng tôi”.

Ông Trudeau ám chỉ ông Hardeep Singh Nijjar, 45 tuổi, bị bắn chết bên ngoài một ngôi đền của người Sikh vào ngày 18/6 ở Surrey, vùng ngoại ô Vancouver có đông người theo đạo Sikh, ba năm sau khi Ấn Độ coi ông ta là “kẻ khủng bố”.

Ông Nijjar ủng hộ quê hương của người Sikh dưới hình thức một quốc gia độc lập, được gọi là Khalistan ở bang Punjab phía bắc Ấn Độ, nơi khai sinh của đạo Sikh, giáp biên giới Pakistan.

Hôm 19/9, Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết họ đã yêu cầu một nhà ngoại giao Canada mà họ không tiết lộ tên hay cấp bậc phải rời khỏi Ấn Độ trong 5 ngày.

“Quyết định này phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng của chính phủ Ấn Độ về sự can thiệp của các nhà ngoại giao Canada vào các vấn đề nội bộ của chúng tôi và sự tham gia của họ vào các hoạt động chống Ấn Độ,” Bộ Ngoại giao Ấn Độ nói trong một tuyên bố.

Bộ này triệu tập ông Cameron MacKay, cao ủy hoặc đại sứ Canada tại New Delhi để thông báo cho ông về quyết định này.

Trước đó, New Delhi kêu gọi Ottawa có hành động chống lại các phần tử chống Ấn Độ ở Canada.

“Cáo buộc chính phủ Ấn Độ liên quan đến bất kỳ hành động bạo lực nào ở Canada là vô lý và có động cơ”, cơ quan này nói và cho biết thêm rằng những cáo buộc tương tự của ông Trudeau đối với Thủ tướng Narendra Modi “hoàn toàn bị bác bỏ”.

Cơ quan này nói “những cáo buộc vô căn cứ” tìm cách chuyển sự chú ý ra khỏi “những kẻ khủng bố và những kẻ cực đoan Khalistani được Canada cho trú ẩn”.

Bộ này nói thêm: “Chúng tôi kêu gọi chính phủ Canada phải có hành động pháp lý nhanh chóng và hiệu quả chống lại tất cả các phần tử chống Ấn Độ hoạt động trên đất của họ”.

Thủ tướng Trudeau cho biết ông đã trực tiếp nêu vấn đề với Thủ tướng Modi bên lề hội nghị thượng đỉnh G-20 ở New Delhi vào ngày 9 và 10/9, đồng thời kêu gọi chính phủ của ông hợp tác với Canada để giải quyết vấn đề này.

Ngược lại, ông Modi bày tỏ mối quan ngại mạnh mẽ tới ông Trudeau về các cuộc biểu tình gần đây ở Canada của người Sikh kêu gọi thành lập một nhà nước độc lập.

Canada có dân số theo đạo Sikh lớn nhất ngoài bang Punjab của Ấn Độ, với khoảng 770.000 người coi đạo Sikh là tôn giáo của họ trong cuộc điều tra dân số năm 2021.