Tin nóng trong ngày
Tin Tức Khắp Nơi Mới Nhất 31 -03 -2024
**************
Hoa Kỳ siết chặt thêm xuất khẩu chip điện tử sang Trung Quốc
Theo hãng tin Reuters, trong nỗ lực ngăn chặn Bắc Kinh phát triển công nghiệp chế tạo bán dẫn, ngày 29/03/2024, chính quyền Joe Biden đã điều chỉnh lại nhiều quy định liên quan đến xuất khẩu sang Trung Quốc các loại vi mạch điện tử có thể được sử dụng trong công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI)vì lý do an ninh quốc gia .
Đăng ngày:
2 phút
Lo ngại Bắc Kinh phát triển công nghệ cao trong lĩnh vực quân sự, từ hồi tháng 10 năm ngoái, chính phủ Mỹ đã thông báo một loạt quy định nhằm cắt nguồn cung cấp cho Trung Quốc các loại vi mạch tiên tiến dùng cho trí tuệ nhân tạo, chủ yếu do tập đoàn Nvidia chế tạo.
Những quy định mới trong thông báo hôm qua của Bộ Thương Mại Mỹ, có hiệu lực từ ngày 04/04 tới đây, đã cụ thể hóa và điều chỉnh thêm những quyết định đã triển khai từ năm trước.
Theo các quy định mới, việc cung cấp chip hiện đại hơn dùng cho công nghệ trí tuệ nhân tạo sẽ được mở rộng ra đối với tất cả các loại vi mạch dùng cho máy tính xách tay có trang bị công nghệ AI.
Bộ Thương Mại Mỹ, cơ quan giám sát kiểm tra xuất khẩu, cho biết dự kiến tiếp tục cập nhật các biện pháp mới nhằm hạn chế cung ứng công nghệ cho Trung Quốc để các quyết định có hiệu quả.
Giới quan sát nhận thấy, những tháng gần đây, cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng căng thẳng. Washington lo ngại mất thế thượng phong về công nghệ cao sẽ tác động xấu tới cuộc cạnh tranh địa chiến lược với Bắc Kinh, trong khi Trung Quốc đang có những bước tiến nhanh trong lĩnh vực chủ chốt là chế tạo bán dẫn.
Theo một báo cáo do Viện nghiên cứu chính sách chiến lược Úc (Australian Strategic Policy Institute), Trung Quốc đã đứng đầu thế giới trong 37 trên 44 loại công nghệ mũi nhọn, từ công nghệ trong lĩnh vực không gian đến tự động hóa và công nghệ sinh học. Trung Quốc còn đặt mục tiêu đầy tham vọng là đến năm 2049, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, sẽ tự chủ hoàn toàn về công nghệ.
*****************
Vụ bắt giữ con tin trong hộp đêm ở Hà Lan kết thúc khi nghi phạm đầu hàng
Một vụ bắt giữ con tin tại một hộp đêm ở miền đông Hà Lan đã kết thúc một cách ôn hòa sau vài giờ hôm 30/3, với việc bắt giữ một nghi phạm, khi một người đàn ông đeo mặt nạ trùm đầu đã ra khỏi tòa nhà và đầu hàng cảnh sát.
"Con tin cuối cùng vừa được thả. Một người đã bị bắt", thông báo của cảnh sát cho biết. “Chúng tôi không thể chia sẻ thêm thông tin vào lúc này.”
Một số người, bao gồm cả nhân viên, đã bị bắt làm con tin tại quán Cafe Petticoat ở thị trấn Ede vào sáng sớm ngày 30/3. Động cơ của vụ bắt giữ con tin chưa được biết rõ.
Các quan chức cho biết trong một cuộc họp báo rằng nghi phạm, người trước đây được cảnh sát biết đến, đã dùng dao đe dọa các con tin. Cảnh sát cho biết không có dấu hiệu nào cho thấy động cơ khủng bố.
Theo một phóng viên video của Reuters có mặt tại hiện trường cho biết, nghi phạm bước ra khỏi câu lạc bộ, đưa hai tay ra sau đầu và quỳ xuống trước khi bị cảnh sát còng tay.
Danh tính của nghi phạm không được tiết lộ. Theo AP, Thị trưởng Ede René Verhulst cho biết nghi phạm là công dân Hà Lan.
Nhà chức trách cũng không công bố thông tin chi tiết về 4 con tin.
Ông Verhulst nói rằng sau một buổi sáng đầy cảm xúc, “mọi thứ đều ổn. Kẻ bắt giữ con tin đã bị cảnh sát bắt giữ và họ hiện đang thẩm vấn ông ta. Và các con tin được tự do, họ rất xúc động.”
Trước đó, ba con tin trẻ tuổi bước ra khỏi câu lạc bộ với hai tay giơ cao trên đầu. Người thứ tư đã được thả ngay trước khi nghi phạm bị bắt. Các con tin đều là những người phục vụ tại câu lạc bộ.
Cảnh sát được vũ trang với chất nổ và các đội bắt giữ đặc biệt, một số đeo mặt nạ, đã tập trung bên ngoài câu lạc bộ nổi tiếng này. Khoảng 150 ngôi nhà gần đó đã được sơ tán và các chuyến tàu được lệnh không dừng ở ga trong thị trấn.
************
Bộ Quốc phòng Pháp cho biết nước này sẽ hồi hương từ Việt Nam thi thể của sáu binh sĩ thiệt mạng ở Điện Biên Phủ, nơi chiếm giữ cuối cùng của Pháp ở thuộc địa Đông Dương.
Tuyên bố cho biết thêm rằng hoạt động này sẽ diễn ra "trong những ngày tới".
Điện Biên Phủ ở miền bắc Việt Nam là nơi diễn ra trận chiến lịch sử của quân Pháp chống lại lực lượng cộng sản Việt Nam năm 1954, đánh dấu sự kết thúc của đế chế thực dân Pháp ở Đông Dương.
Trong trận chiến này, máy bay chiến đấu của Việt Nam bao vây lực lượng Pháp – dù được trang bị vũ khí tối tân – và bắn phá họ bằng pháo hạng nặng.
Trận chiến ác liệt ở thung lũng hiểm trở, hẻo lánh đã giết chết hàng nghìn binh sĩ của cả hai bên trong vòng chưa đầy hai tháng.
Theo Bộ Quốc phòng Pháp, sự tồn tại của sáu thi thể “được bảo quản ở ba địa điểm khác nhau” đã được báo cáo cho Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam vào các năm 2012, 2021 và 2022.
Bộ này cho biết, chính quyền Việt Nam đã chấp thuận việc hồi hương vào ngày 25 tháng 3 và các thi thể được khai quật vào ngày hôm sau.
Theo Bộ Quốc phòng, khi các hài cốt được đưa trở lại Pháp, các chuyên gia sẽ phải nghiên cứu để tìm cách xác định danh tính của 5 người trong số họ và xác nhận danh tính của người thứ sáu được chôn cất có tên.
Sau đó, các gia đình sẽ được phép nhận hài cốt của người thân hoặc chọn chôn cất họ tại nghĩa trang quốc gia.
Những người không có danh tính sẽ được an nghỉ tại nghĩa trang dành cho những người lính đã thiệt mạng trong cuộc chiến tranh Đông Dương 1946-1954.
Chiến thắng của Việt Nam trước Pháp ở Điện Biên Phủ đã dẫn đến sự chia cắt đất nước thành miền Bắc do cộng sản cai trị, đứng đầu là lãnh đạo cách mạng Hồ Chí Minh, và một chế độ miền Nam thân Mỹ.
Điều đó tạo tiền đề cho hai thập kỷ chiến tranh, mà cuối cùng kết thúc với thất bại của Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam năm 1975 và thống nhất đất nước.
Nơi từng được gọi là Đông Dương thuộc Pháp ngày nay đã trở thành Lào, Campuchia và Việt Nam.
***********
Đối với cuộc xâm lăng Ukraina của Nga, ngày 22/03/2024 có thể là một cái mốc. Điện Kremlin lần đầu tiên sử dụng từ ‘‘chiến tranh’’, từ ngữ vốn bị nghiêm cấm kể từ khi Matxcơva khởi sự cuộc chiến với tên gọi chính thức là ‘‘chiến dịch quân sự đặc biệt’’. Giới quan sát lo ngại đây là dấu hiệu báo trước việc Nga sẽ ban bố lệnh ‘‘tổng động viên’’, huy động thêm quân cho cuộc chiến chống Ukraina.
Ít giờ sau tuyên bố nói trên, một nhà hát ở ngoại ô thủ đô nước Nga bị tấn công, khiến hơn 140 người chết. Tổ chức Nhà nước Hồi giáo nhận đứng sau vụ khủng bố nhưng Matxcơva tìm mọi cách đẩy trách nhiệm về phía Ukraina và phương Tây. Ngoại trưởng Ukraina công du New Delhi nhằm tìm kiếm sự ủng hộ của Ấn Độ. Các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ từ chối nhập khẩu dầu mỏ Nga, do áp lực Mỹ. Giới nhân quyền tại Israel chống lại quyết định của chính phủ nước này cưỡng ép trẻ em Palestine, đang điều trị ung thư ở Jerusalem, trở về địa ngục trần gian ở Gaza. Trên đây là các chủ đề chính của tạp chí Thế giới Đó đây tuần này.
***
Vụ khủng bố kinh hoàng nhắm vào nhà hát Crocus có phần làm lu mờ một diễn biến đáng chú ý khác trước đó ít giờ. Phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peskov, nhắc đến việc đất nước ‘‘đang trong tình trạng chiến tranh’’ trong hai cuộc trả lời báo giới. Ông Peskov nhấn mạnh, ‘‘về mặt chính thức’’, cuộc chiến tại Ukraina ‘‘vẫn là chiến dịch đặc biệt, nhưng về mặt thực tế, đây đã là một cuộc chiến tranh’’.
Vì sao với Matxcơva, phân biệt ‘‘chiến tranh’’ với ‘‘chiến dịch đặc biệt’’ lại quan trọng ? Từ ‘‘chiến tranh’’ vốn là từ bị cấm dùng để chỉ cuộc xâm lăng. Người phạm luật có thể bị phạt tới 15 năm tù. Tính đến tháng 1/2024 vừa qua, tổng cộng đã có 350 người bị truy tố. Báo chí Pháp tìm cách giải mã những lắt léo về ngôn từ trong các tuyên bố của Matxcơva. Theo Le Figaro, trên thực tế, từ ngữ ‘‘chiến tranh’’ vốn đã được nhiều lãnh đạo cao cấp Nga sử dụng, nhưng không phải là để gọi tên cuộc chiến xâm lăng của Nga chống Ukraina, mà để lên án cuộc chiến của phương Tây chống Nga tại Ukraina.
Trong thông điệp Liên bang hôm 29/02/2024, tổng thống Nga Vladimir Putin nói: "chúng ta không gây chiến tại vùng Donbass, nhưng chúng ta nhất định làm tất cả để chấm dứt nó’’. Nói tóm lại, Nga không phải là thủ phạm mà là nạn nhân. Và với Matxcơva, "chiến dịch quân sự đặc biệt’’ là cuộc chiến chính nghĩa trong phạm vi hạn chế để đáp trả cuộc chiến tranh phi nghĩa.
Cổ vũ cho ‘‘tình trạng chiến tranh’’ : Nhà cầm quyền rảnh tay hơn
Vì sao điện Kremlin đưa ra tuyên bố lúc này ? Theo Le Figaro, thông điệp này rõ ràng là hướng đến phương Tây, như lời giải thích của phát ngôn viên Peskov, ‘‘một khi tất cả các nước phương Tây đứng về phía Ukraina, thì đối với chúng ta, đây là một cuộc chiến tranh’’. Tuyên bố của ông Peskov được đưa ra sau khi các nước châu Âu khẳng định đoàn kết sát cánh với Kiev, nước Pháp tuyên bố không loại trừ khả năng phương Tây gửi quân hỗ trợ Ukraina. Điều đáng chú ý là sau tuyên bố của Peskov, người dân Nga chắc chắn vẫn bị cấm sử dụng từ ‘‘chiến tranh’’, nhưng nhà cầm quyền Nga sẽ rảnh tay hơn nhiều trong việc mở rộng tuyên truyền để huy động dân chúng. Phát ngôn ngôn viên nói đến ‘‘chiến tranh’’ là nhằm thuyết phục người dân hành động theo đòi hỏi của chế độ. Phát ngôn viên điện Kremlin huấn thị: ‘‘Mỗi người phải hiểu điều này có ý nghĩa gì để chủ động tham gia’’.
Thông điệp của phát ngôn viên Peskov gợi nhắc đến một đợt động viên lớn lần thứ hai (tiếp theo đợt động viên hơn 300.000 người Nga hồi tháng 9/2022). Theo chuyên gia về chiến tranh Ukraina, Huseyn Aliyev, Đại học Glasgow, Anh Quốc, được đài France 24 dẫn lời, ‘‘chiến dịch đặc biệt’’ đồng nghĩa với một cuộc chiến xa xôi, ít ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày của dân Nga. Với tuyên bố ‘‘có chiến tranh’’, điện Kremlin rõ ràng muốn lôi cuốn toàn dân Nga vào cuộc.
Kích động dân Nga thù hận phương Tây : Mưu đồ của điện Kremlin
Ông Jeff Hawn, trường London School of Economics, nhấn mạnh phát biểu này là ‘‘một giai đoạn quan trọng trong việc xây dựng diễn ngôn tuyên truyền cho cuộc chiến (của Nga) chống phương Tây nói chung, và trong đó Ukraina chỉ là một chiến trường’’. Giới quan sát chú ý đến việc hai ngày trước tuyên bố của Peskov, bộ Quốc Phòng Nga thông báo thành lập hai tập đoàn quân mới, với quân số ước tính 200.000 người.
Chế độ Putin dường như đã thành công trong việc khiến một bộ phận người Nga tin rằng có bàn tay của Ukraina trong vụ khủng bố. AFP dẫn lời nhà đạo diễn 29 tuổi, Ivan Marnitch, có một người bạn bị khủng bố giết hại, cho rằng ‘‘phải có người Ukraina, có một tài phiệt Ukraina’’ đằng sau những chuyện này. Mẹ của Ivan, bà Elena Marnitch, 65 tuổi, cho rằng kẻ chủ mưu chính là Ukraina, và việc các thủ phạm trực tiếp là dân Trung Á Tadjikistan, chỉ là nhằm để dễ bề quy tội cho tổ chức Nhà nước Hồi giáo.
Trong lúc tổng thống Nga liên tục tìm cách để hướng nghi ngờ về việc những kẻ khủng bố có căn cứ tại Ukraina, ngày 26/03, đích thân lãnh đạo cơ quan an ninh Nga FSB, Alexandre Bortnikov, trực tiếp đưa ra phỏng đoán là ‘‘Ukraina và phương Tây’’ đã tạo điều kiện cho vụ khủng bố. Cả lãnh đạo tình báo Nga Nikolai Patrouchev cũng nhấn mạnh thủ phạm ‘‘chắc chắn’’ là Ukraina, cho dù không đưa ra bất cứ bằng chứng nào.
‘‘Quân sự hóa toàn dân’’
Vụ khủng bố nhà hát Crocus có nguy cơ trở thành một tác nhân ‘‘giúp’’ chế độ Putin kích động tình cảm hận thù, kích động người Nga đối đầu với Ukraina và với phương Tây nói chung. Một số nhà quan sát cũng chú ý đến phát biểu của người được mệnh danh là ‘‘bộ não’’ của chế độ Putin, Aleksandr Dugin, đưa ra ít ngày trước tuyên bố đất nước ‘‘có chiến tranh’’, kêu gọi ‘‘quân sự hóa’’ toàn bộ xã hội Nga, từ kinh tế đến giáo dục, tư tưởng, để bảo đảm giành chiến thắng. Quan điểm được hãng tin nhà nước Nga Novosti đăng tải. Không cần đợi đến vụ khủng bố, chế độ Putin đã sẵn sàng cho việc tăng tốc quân sự hóa nước Nga.
Không chỉ ‘‘bộ não’’ của Putin nói đến việc ‘‘quân sự hóa toàn dân’’. Những nhà nghiên cứu làm việc trong các cơ sở nghiên cứu gọi là độc lập ở Nga, như ông Rouslan Poukhov, một chuyên gia về quân sự, trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo Pháp, hôm 29/03, cũng khẳng định truyền thống từ dăm bảy thế kỷ nay của nước Nga, từ Ivan Đại đế cho đến chế độ cộng sản Xô Viết, cũng như nước Nga hiện nay, là ‘‘huy động toàn lực cho chiến tranh nếu cần, về quân sự, kinh tế, cũng như văn hóa’’, ‘‘để đặt đối phương trước lựa chọn, hoặc trả giá vô cùng lớn, hoặc phải chấp nhận thỏa hiệp với Nga’’.
Vận động hòa bình cho Ukraina : Ấn Độ nỗ lực hơn ?
Về cuộc chiến xâm lăng Ukraina, có một diễn biến đáng chú ý từ phía Ấn Độ, quốc gia cho đến nay vẫn giữ vị trí ‘‘trung lập’’. Lần thứ hai kể từ đầu chiến tranh, hôm thứ Tư tuần trước 20/03, thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi điện đàm với lãnh đạo Nga và lãnh đạo Ukraina trong cùng một ngày. Thủ tướng Ấn Độ nhắc lại với lãnh đạo hai nước là chỉ có con đường đối thoại và ngoại giao mới cho phép chấm dứt chiến tranh.
Thêm một dấu hiệu cho thấy vai trò gia tăng của Ấn Độ. Ngoại trưởng Ukraina Dmytro Kouleba công du Ấn Độ tuần này. Theo AFP, hôm qua 29/03, sau cuộc gặp giữa ngoại trưởng hai nước, ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar cho biết hai bên đặt mục tiêu thúc đẩy trở lại quan hệ thương mại song phương như thời trước chiến tranh.
Về cuộc hội kiến này, báo chí Ukraina nhấn mạnh đến thông báo của ngoại trưởng Kouleba về việc hai bên tập trung thảo luận về ‘‘Kế hoạch hòa bình’’ do Ukraina đề xuất. ‘‘Kế hoạch hòa bình’’ của Ukraina được coi là tâm điểm của một hội nghị về hòa bình cho Ukraina, do Thụy Sĩ nhận đăng cai. Theo báo chí Thụy Sĩ hôm 22/03, ngành ngoại giao Thụy Sĩ đang liên tục có các vận động, đặc biệt với các nước phương Nam thuộc nhóm BRICS. Ngoại trưởng Thụy Sĩ Ignazio Cassis cho hay, để bảo đảm thành công, thời điểm tổ chức hội nghị có thể phải hoãn lại, và không loại trừ việc ‘‘tổ chức hai hội nghị’’ riêng rẽ trong giai đoạn quá độ, để có thể thu hẹp khoảng cách giữa các phe. Cho đến nay Nga bác bỏ việc tham gia vào hội nghị hòa bình do Thụy Sĩ tổ chức, Trung Quốc thì kêu gọi để hội nghị hòa bình có kết quả, cần có sự tham gia của Nga.
Ấn Độ ngừng nhập dầu mỏ từ tập đoàn nhà nước Nga
Vẫn về chuyến công du Ấn Độ của ngoại trưởng Ukraina, trước chuyến đi này, ông Kouleba đã lên án việc Ấn Độ nhập khẩu dầu mỏ từ Nga là tiếp tay cho cuộc xâm lăng của Ukraina, ‘‘đằng sau mỗi thùng dầu Nga nhập về Ấn Độ là máu của người Ukraina.’’ Trên thực tế, ngay trước chuyến công du Ấn của ngoại trưởng Ukraina, việc nhập khẩu dầu Nga vào Ấn Độ đã bị đình trệ, do lo ngại bị Mỹ trừng phạt. Theo thông tin của nhiều hãng truyền thông quốc tế hôm 25/03, tất cả các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ, bao gồm các công tư nhân và nhà nước, đều đang từ chối nhập dầu thô của Nga qua các phương tiện của tập đoàn vận tải dầu mỏ Sovcomflot. Nhiều tàu chở dầu Nga đang neo đậu ngoài khơi từ nhiều tuần nay.
Ấn Độ là khách hàng dầu mỏ Nga thứ hai sau Trung Quốc. Hồi năm ngoái, công ty nhà nước Nga Sovcomflot vận chuyển khoảng một phần năm sản lượng dầu thô của Nga sang Ấn Độ. Kể từ giờ, dầu Mỹ sẽ thay cho dầu Nga. Theo Reuters, khoảng 250.000 thùng dầu thô mỗi ngày từ Mỹ dự kiến sẽ đến Ấn Độ vào tháng tới, mức cao nhất từ hơn một năm nay. Theo chuyên gia Janis Kluge, cộng tác viên cấp cao về Đông Âu và khu vực Á-Âu tại Viện An ninh và Quốc tế Đức, Berlin, việc Ấn Độ ngừng nhập dầu từ Sovcomflot cho thấy tác động lớn của các lệnh trừng phạt Mỹ, tuy điều này không giải quyết được nạn Nga bán dầu ra ngoài thông qua ‘‘các đội tàu ma’’, nhưng sẽ buộc Nga phải tăng chi phí vận chuyển cho các hoạt động xuất khẩu.
Áp lực gia tăng của Mỹ diễn ra trong bối cảnh 290 tổ chức xã hội dân sự phương Tây và quốc tế, nhân dịp tròn hai năm Nga xâm lược Ukraina, kêu gọi phương Tây ‘‘ngừng tài trợ cho cỗ máy chiến tranh của Nga’’, với việc bịt các lỗ hổng trong hệ thống các trừng phạt nhắm vào hoạt động xuất khẩu dầu khí, nguồn thu chủ yếu của Matxcơva.
Trẻ Palestine điều trị ung thư bị đe dọa trả về địa ngục trần gian ở Gaza
Về cuộc chiến tranh tại dải Gaza, truyền thông Pháp đặc biệt chú ý đến số phận của nhiều em nhỏ Palestine, đang điều trị ung thư tại đông Jerusalem, bị chính quyền Israel quyết định trả về vùng lãnh thổ Gaza, đang chìm trong bạo lực và đói khát. Thông tín viên Sami Boukhelifah tường trình từ Jerusalem :
‘‘Tại khoa ung bướu nhi, bệnh viện Augusta Victoria ở khu vực đông Jerusalem, có một số trẻ em đến từ Gaza, như Amira 12 tuổi. Em bị liệt nửa người vì u não. Sau nhiều tháng điều trị, xạ trị và phục hồi chức năng, cô bé giờ đây đã đi lại được.
Bé Amira nói: “em không muốn quay lại Gaza. Em ước gì cha em và chị em đang ở đó có thể rời khỏi Gaza.Và tất cả gia đình sẽ đi nơi khác ... Ở đó họ đang trong nguy hiểm, nhà đã bị bom phá hủy. Tất cả đã biến thành cát bụi, giống như phần còn lại của Gaza. Gaza là quê hương em, nhưng em vẫn cần được chăm sóc ở đây. Em không thể sống trong một căn lều ở đó. Em vẫn đang điều trị ở đây để có thể đi lại và tay em giờ đã hoạt động bình thường. Hãy dừng cuộc chiến này lại!’’. Amira bật khóc.
Ở bên cạnh Amira, người mẹ Imane Sabbagh thừa nhận bà bất lực. Bà nói : ‘‘Tôi vô cùng đau khổ. Đôi khi Amira nói với tôi rằng nó muốn ở lại đây, và đôi khi nó nói nhớ cha và chị gái đến mức sẵn sàng quay trở lại Gaza và chết cùng họ. Tôi chẳng có cách nào cả. Tôi đang nhờ các bác sĩ ở đây giúp đỡ. Lẽ ra tôi phải mạnh mẽ vì con gái mình, nhưng giờ tôi không còn sức lực nữa. Trở lại Gaza ư? Ở đó, tôi thậm chí còn chẳng thế tìm được cho con gái mình một viên thuốc doliprane để giảm đau. Cùng lúc đó, đứa con gái kia của tôi đang ở Gaza thì gọi cho tôi và nói con muốn mẹ về.”
Giám đốc bệnh viện, bác sĩ Fadi Al Atrach, đang đấu tranh để những đứa trẻ thuộc nhóm 50 bệnh nhân người Gaza, có thể được phép ở lại Jerusalem : “Tôi không thể đưa họ trở lại Gaza, đấy sẽ là án tử hình đối với họ. Đó là một khu vực chiến tranh. Ngay cả những người khỏe mạnh cũng không thể sống sót ở đó.”
Số phận đau thương của các em nhỏ đang chờ quyết định của Tòa án Tối cao Israel chỉ là phần nổi của tảng băng chìm địa ngục trần gian ở dải Gaza, nơi đa số các bệnh viện bị Israel phá hủy, người dân đói khát, và khoảng 10.000 người bị ung thư đang phải sống trong tình cảnh tuyệt vọng.
Đang có làn sóng lao động nhập cư rời Nga đến Tajikistan sau vụ tấn công phòng hòa nhạc ngày 22/3 gần Moscow khiến hàng chục người thiệt mạng, theo Bộ Lao động, Di trú và Việc làm Tajikistan cho biết hôm 30/3.
Các tay súng đã dùng vũ khí tự động bắn vào những người tham dự buổi hòa nhạc hơn một tuần trước trong vụ tấn công tồi tệ nhất ở Nga trong hai thập kỷ qua, khiến ít nhất 144 người thiệt mạng.
Bốn trong số các tay súng bị tình nghi là công dân Tajikistan và đã bị bắt cùng với bảy nghi phạm khác. Một số người trong số họ cũng đến từ quốc gia Trung Á thuộc Liên Xô cũ.
"Chúng tôi nhận được rất nhiều cuộc gọi. Rất có thể đây không phải là những lời phàn nàn về việc quấy rối mà là nỗi sợ hãi của công dân chúng tôi, sự hoảng loạn, nhiều người muốn rời đi. Chúng tôi hiện đang theo dõi tình hình, số người đến (đến Tajikistan) nhiều hơn là rời đi," bà Shakhnoza Nodiri, thứ trưởng Bộ Lao động, Di trú và Việc làm Tajikistan được hãng thông tấn nhà nước Nga TASS dẫn lời cho biết.
Một nguồn tin an ninh Tajikistan nói với Reuters rằng nước này trong tuần qua đã bắt giữ 9 người bị nghi ngờ có liên quan đến vụ xả súng hàng loạt và đến nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo mà đã nhận trách nhiệm vụ tấn công.
Tình trạng thiếu lao động trong nền kinh tế Nga có thể còn trở nên tồi tệ hơn do dòng lao động nhập cư tràn ra ngoài, với mức thâm hụt trong ngành xây dựng tăng 36% trong năm nay so với năm 2022, ông Anton Glushkov, chủ tịch Hiệp hội các nhà xây dựng quốc gia Nga (NOSTROY), cho hãng tin Interfax biết hôm 29/3.
Theo Ngân hàng Trung ương Nga, tình trạng thiếu nhân viên và tiền lương tăng vọt theo hệ quả là một trong những rủi ro đối với lạm phát, buộc họ phải giữ lãi suất cơ bản ở mức cao.
Bộ lao động Tajikistan cho rằng dòng người di cư từ Nga sẽ chỉ là tạm thời.
Theo trang web của Bộ, số lượng lao động di cư rời khỏi đất nước này vào năm 2023 là 652.014, so với 775.578 người vào năm 2022.
***********
Mỹ áp đặt hạn chế thị thực mới đối với các quan chức Hong Kong vì đàn áp nhân quyền
Mỹ cho biết họ sẽ áp đặt các hạn chế mới về cấp thị thực đối với một số quan chức Hong Kong liên quan đến việc đàn áp các quyền và quyền tự do trên lãnh thổ do Trung Quốc cai trị.
Ngoại trưởng Antony Blinken nói rằng trong năm qua, Trung Quốc tiếp tục có những hành động chống lại cam kết về quyền tự trị, thể chế dân chủ cũng như các quyền và quyền tự do ở mức độ cao mà Hong Kong đã hứa, bao gồm cả việc ban hành luật an ninh quốc gia mới gần đây có tên là Điều 23.
“Đáp lại, Bộ Ngoại giao (Mỹ) thông báo rằng Bộ đang thực hiện các bước để áp đặt các hạn chế mới về thị thực đối với nhiều quan chức Hong Kong chịu trách nhiệm về việc tăng cường đàn áp các quyền và quyền tự do,” ông Blinken nói trong một tuyên bố đưa ra hôm 29/3.
Tuyên bố không nêu tên các quan chức được nhắm là mục tiêu.
Hong Kong hồi tháng 11 đã lên án dự luật của Mỹ kêu gọi trừng phạt 49 quan chức, thẩm phán và công tố viên Hong Kong liên quan đến các vụ án an ninh quốc gia, nói rằng các nhà lập pháp Hoa Kỳ đang tỏ ra vĩ đại và đang tìm cách đe dọa thành phố này.
Các quan chức có tên trong Đạo luật trừng phạt Hong Kong khi đó bao gồm Bộ trưởng Tư pháp Paul Lam, Cảnh sát trưởng Raymond Siu và các thẩm phán Andrew Cheung, Andrew Chan, Johnny Chan, Alex Lee, Esther Toh và Amanda Woodcock.
Mỹ trước đây đã áp đặt các hạn chế về thị thực và các biện pháp trừng phạt khác đối với các quan chức Hong Kong bị cáo buộc vi phạm các quyền tự do và tuyên bố chấm dứt sự đối xử đặc biệt về kinh tế mà lãnh thổ này từ lâu đã được hưởng theo luật pháp Hoa Kỳ.
Mỹ cũng cảnh báo rằng các tổ chức tài chính nước ngoài tiến hành kinh doanh với những quan chức này sẽ phải chịu lệnh trừng phạt.
Đạo luật Chính sách Hong Kong của Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao phải báo cáo hàng năm trước Quốc hội về các điều kiện ở Hong Kong.
“Năm nay, tôi một lần nữa chứng nhận rằng Hong Kong không đảm bảo được đối xử theo luật pháp Hoa Kỳ giống như luật được áp dụng cho Hong Kong trước ngày 1 tháng 7 năm 1997,” ông Blinken nói, ngụ ý nói đến thời điểm Hong Kong được Anh trao trả cho Trung Quốc.
“Báo cáo năm nay liệt kê các cuộc đàn áp ngày càng tăng cường và sự đàn áp đang diễn ra của chính quyền PRC và Hong Kong đối với xã hội dân sự, truyền thông và những tiếng nói bất đồng chính kiến, bao gồm cả việc ban hành tiền thưởng và lệnh bắt giữ đối với hơn chục nhà hoạt động ủng hộ dân chủ sống bên ngoài Hong Kong, " ông Blinken nói, ám chỉ đến Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Văn phòng Ủy viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc tại Hong Kong cho biết báo cáo và tuyên bố do ông Blinken đưa ra đã "nhầm lẫn đúng sai" và "kỳ thị" luật an ninh quốc gia của Hong Kong cũng như hệ thống bầu cử của thành phố.
Một người phát ngôn cho biết trong một tuyên bố đưa ra hôm 30/3 rằng lời đe dọa trừng phạt các quan chức Hong Kong “can thiệp một cách thô bạo” vào các vấn đề của Hong Kong và các vấn đề nội bộ của Trung Quốc.
“Thay vì đóng vai trò là cảnh sát thế giới và đưa ra ‘Báo cáo Đạo luật Chính sách Hong Kong’ hàng năm, Hoa Kỳ nên dành thời gian để tự kiểm điểm mình.”
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington cho biết họ rất lấy làm tiếc và phản đối mạnh mẽ việc Mỹ đe dọa "áp đặt các biện pháp trừng phạt đơn phương không chính đáng" đối với Hong Kong.
Một đăng tải trên trang web của đại sứ quán này nói rằng “phía Mỹ coi thường sự thật, đưa ra những nhận xét vô trách nhiệm về các vấn đề ở Hong Kong và đưa ra những cáo buộc vô căn cứ” đối với chính phủ Trung Quốc và Hong Kong.
“Mỹ nên ngừng ngay lập tức can thiệp vào các vấn đề Hong Kong và các vấn đề nội bộ khác của Trung Quốc,” sứ quán nói trong tuyên bố.
Đài Á Châu Tự Do do Hoa Kỳ tài trợ hôm 29/3 cho biết họ đã đóng cửa văn phòng ở Hong Kong, với lý do lo ngại về sự an toàn của nhân viên sau khi luật an ninh quốc gia mới được ban hành.
Hong Kong, một thuộc địa cũ của Anh, trở lại dưới sự cai trị của Trung Quốc với sự đảm bảo rằng quyền tự chủ và tự do ở mức độ cao sẽ được bảo vệ theo công thức “một quốc gia, hai chế độ”.
Trong những năm gần đây, nhiều chính trị gia và nhà hoạt động ủng hộ dân chủ cho Hong Kong đã bị bỏ tù hoặc phải sống lưu vong, đồng thời các cơ quan truyền thông tự do và các nhóm xã hội dân sự đã bị đóng cửa.
Trong một tuyên bố chung đưa ra trong tháng này, 145 nhóm cộng đồng và vận động đã lên án luật an ninh và kêu gọi trừng phạt các quan chức liên quan đến việc thông qua luật này cũng như xem xét lại tình trạng của Văn phòng Kinh tế & Thương mại Hong Kong trên toàn thế giới.
************
Tin Tức Khắp Nơi Mới Nhất 31 -03 -2024
**************
Hoa Kỳ siết chặt thêm xuất khẩu chip điện tử sang Trung Quốc
Theo hãng tin Reuters, trong nỗ lực ngăn chặn Bắc Kinh phát triển công nghiệp chế tạo bán dẫn, ngày 29/03/2024, chính quyền Joe Biden đã điều chỉnh lại nhiều quy định liên quan đến xuất khẩu sang Trung Quốc các loại vi mạch điện tử có thể được sử dụng trong công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI)vì lý do an ninh quốc gia .
Đăng ngày:
2 phút
Lo ngại Bắc Kinh phát triển công nghệ cao trong lĩnh vực quân sự, từ hồi tháng 10 năm ngoái, chính phủ Mỹ đã thông báo một loạt quy định nhằm cắt nguồn cung cấp cho Trung Quốc các loại vi mạch tiên tiến dùng cho trí tuệ nhân tạo, chủ yếu do tập đoàn Nvidia chế tạo.
Những quy định mới trong thông báo hôm qua của Bộ Thương Mại Mỹ, có hiệu lực từ ngày 04/04 tới đây, đã cụ thể hóa và điều chỉnh thêm những quyết định đã triển khai từ năm trước.
Theo các quy định mới, việc cung cấp chip hiện đại hơn dùng cho công nghệ trí tuệ nhân tạo sẽ được mở rộng ra đối với tất cả các loại vi mạch dùng cho máy tính xách tay có trang bị công nghệ AI.
Bộ Thương Mại Mỹ, cơ quan giám sát kiểm tra xuất khẩu, cho biết dự kiến tiếp tục cập nhật các biện pháp mới nhằm hạn chế cung ứng công nghệ cho Trung Quốc để các quyết định có hiệu quả.
Giới quan sát nhận thấy, những tháng gần đây, cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng căng thẳng. Washington lo ngại mất thế thượng phong về công nghệ cao sẽ tác động xấu tới cuộc cạnh tranh địa chiến lược với Bắc Kinh, trong khi Trung Quốc đang có những bước tiến nhanh trong lĩnh vực chủ chốt là chế tạo bán dẫn.
Theo một báo cáo do Viện nghiên cứu chính sách chiến lược Úc (Australian Strategic Policy Institute), Trung Quốc đã đứng đầu thế giới trong 37 trên 44 loại công nghệ mũi nhọn, từ công nghệ trong lĩnh vực không gian đến tự động hóa và công nghệ sinh học. Trung Quốc còn đặt mục tiêu đầy tham vọng là đến năm 2049, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, sẽ tự chủ hoàn toàn về công nghệ.
*****************
Vụ bắt giữ con tin trong hộp đêm ở Hà Lan kết thúc khi nghi phạm đầu hàng
Một vụ bắt giữ con tin tại một hộp đêm ở miền đông Hà Lan đã kết thúc một cách ôn hòa sau vài giờ hôm 30/3, với việc bắt giữ một nghi phạm, khi một người đàn ông đeo mặt nạ trùm đầu đã ra khỏi tòa nhà và đầu hàng cảnh sát.
"Con tin cuối cùng vừa được thả. Một người đã bị bắt", thông báo của cảnh sát cho biết. “Chúng tôi không thể chia sẻ thêm thông tin vào lúc này.”
Một số người, bao gồm cả nhân viên, đã bị bắt làm con tin tại quán Cafe Petticoat ở thị trấn Ede vào sáng sớm ngày 30/3. Động cơ của vụ bắt giữ con tin chưa được biết rõ.
Các quan chức cho biết trong một cuộc họp báo rằng nghi phạm, người trước đây được cảnh sát biết đến, đã dùng dao đe dọa các con tin. Cảnh sát cho biết không có dấu hiệu nào cho thấy động cơ khủng bố.
Theo một phóng viên video của Reuters có mặt tại hiện trường cho biết, nghi phạm bước ra khỏi câu lạc bộ, đưa hai tay ra sau đầu và quỳ xuống trước khi bị cảnh sát còng tay.
Danh tính của nghi phạm không được tiết lộ. Theo AP, Thị trưởng Ede René Verhulst cho biết nghi phạm là công dân Hà Lan.
Nhà chức trách cũng không công bố thông tin chi tiết về 4 con tin.
Ông Verhulst nói rằng sau một buổi sáng đầy cảm xúc, “mọi thứ đều ổn. Kẻ bắt giữ con tin đã bị cảnh sát bắt giữ và họ hiện đang thẩm vấn ông ta. Và các con tin được tự do, họ rất xúc động.”
Trước đó, ba con tin trẻ tuổi bước ra khỏi câu lạc bộ với hai tay giơ cao trên đầu. Người thứ tư đã được thả ngay trước khi nghi phạm bị bắt. Các con tin đều là những người phục vụ tại câu lạc bộ.
Cảnh sát được vũ trang với chất nổ và các đội bắt giữ đặc biệt, một số đeo mặt nạ, đã tập trung bên ngoài câu lạc bộ nổi tiếng này. Khoảng 150 ngôi nhà gần đó đã được sơ tán và các chuyến tàu được lệnh không dừng ở ga trong thị trấn.
************
Bộ Quốc phòng Pháp cho biết nước này sẽ hồi hương từ Việt Nam thi thể của sáu binh sĩ thiệt mạng ở Điện Biên Phủ, nơi chiếm giữ cuối cùng của Pháp ở thuộc địa Đông Dương.
Tuyên bố cho biết thêm rằng hoạt động này sẽ diễn ra "trong những ngày tới".
Điện Biên Phủ ở miền bắc Việt Nam là nơi diễn ra trận chiến lịch sử của quân Pháp chống lại lực lượng cộng sản Việt Nam năm 1954, đánh dấu sự kết thúc của đế chế thực dân Pháp ở Đông Dương.
Trong trận chiến này, máy bay chiến đấu của Việt Nam bao vây lực lượng Pháp – dù được trang bị vũ khí tối tân – và bắn phá họ bằng pháo hạng nặng.
Trận chiến ác liệt ở thung lũng hiểm trở, hẻo lánh đã giết chết hàng nghìn binh sĩ của cả hai bên trong vòng chưa đầy hai tháng.
Theo Bộ Quốc phòng Pháp, sự tồn tại của sáu thi thể “được bảo quản ở ba địa điểm khác nhau” đã được báo cáo cho Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam vào các năm 2012, 2021 và 2022.
Bộ này cho biết, chính quyền Việt Nam đã chấp thuận việc hồi hương vào ngày 25 tháng 3 và các thi thể được khai quật vào ngày hôm sau.
Theo Bộ Quốc phòng, khi các hài cốt được đưa trở lại Pháp, các chuyên gia sẽ phải nghiên cứu để tìm cách xác định danh tính của 5 người trong số họ và xác nhận danh tính của người thứ sáu được chôn cất có tên.
Sau đó, các gia đình sẽ được phép nhận hài cốt của người thân hoặc chọn chôn cất họ tại nghĩa trang quốc gia.
Những người không có danh tính sẽ được an nghỉ tại nghĩa trang dành cho những người lính đã thiệt mạng trong cuộc chiến tranh Đông Dương 1946-1954.
Chiến thắng của Việt Nam trước Pháp ở Điện Biên Phủ đã dẫn đến sự chia cắt đất nước thành miền Bắc do cộng sản cai trị, đứng đầu là lãnh đạo cách mạng Hồ Chí Minh, và một chế độ miền Nam thân Mỹ.
Điều đó tạo tiền đề cho hai thập kỷ chiến tranh, mà cuối cùng kết thúc với thất bại của Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam năm 1975 và thống nhất đất nước.
Nơi từng được gọi là Đông Dương thuộc Pháp ngày nay đã trở thành Lào, Campuchia và Việt Nam.
***********
Đối với cuộc xâm lăng Ukraina của Nga, ngày 22/03/2024 có thể là một cái mốc. Điện Kremlin lần đầu tiên sử dụng từ ‘‘chiến tranh’’, từ ngữ vốn bị nghiêm cấm kể từ khi Matxcơva khởi sự cuộc chiến với tên gọi chính thức là ‘‘chiến dịch quân sự đặc biệt’’. Giới quan sát lo ngại đây là dấu hiệu báo trước việc Nga sẽ ban bố lệnh ‘‘tổng động viên’’, huy động thêm quân cho cuộc chiến chống Ukraina.
Ít giờ sau tuyên bố nói trên, một nhà hát ở ngoại ô thủ đô nước Nga bị tấn công, khiến hơn 140 người chết. Tổ chức Nhà nước Hồi giáo nhận đứng sau vụ khủng bố nhưng Matxcơva tìm mọi cách đẩy trách nhiệm về phía Ukraina và phương Tây. Ngoại trưởng Ukraina công du New Delhi nhằm tìm kiếm sự ủng hộ của Ấn Độ. Các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ từ chối nhập khẩu dầu mỏ Nga, do áp lực Mỹ. Giới nhân quyền tại Israel chống lại quyết định của chính phủ nước này cưỡng ép trẻ em Palestine, đang điều trị ung thư ở Jerusalem, trở về địa ngục trần gian ở Gaza. Trên đây là các chủ đề chính của tạp chí Thế giới Đó đây tuần này.
***
Vụ khủng bố kinh hoàng nhắm vào nhà hát Crocus có phần làm lu mờ một diễn biến đáng chú ý khác trước đó ít giờ. Phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peskov, nhắc đến việc đất nước ‘‘đang trong tình trạng chiến tranh’’ trong hai cuộc trả lời báo giới. Ông Peskov nhấn mạnh, ‘‘về mặt chính thức’’, cuộc chiến tại Ukraina ‘‘vẫn là chiến dịch đặc biệt, nhưng về mặt thực tế, đây đã là một cuộc chiến tranh’’.
Vì sao với Matxcơva, phân biệt ‘‘chiến tranh’’ với ‘‘chiến dịch đặc biệt’’ lại quan trọng ? Từ ‘‘chiến tranh’’ vốn là từ bị cấm dùng để chỉ cuộc xâm lăng. Người phạm luật có thể bị phạt tới 15 năm tù. Tính đến tháng 1/2024 vừa qua, tổng cộng đã có 350 người bị truy tố. Báo chí Pháp tìm cách giải mã những lắt léo về ngôn từ trong các tuyên bố của Matxcơva. Theo Le Figaro, trên thực tế, từ ngữ ‘‘chiến tranh’’ vốn đã được nhiều lãnh đạo cao cấp Nga sử dụng, nhưng không phải là để gọi tên cuộc chiến xâm lăng của Nga chống Ukraina, mà để lên án cuộc chiến của phương Tây chống Nga tại Ukraina.
Trong thông điệp Liên bang hôm 29/02/2024, tổng thống Nga Vladimir Putin nói: "chúng ta không gây chiến tại vùng Donbass, nhưng chúng ta nhất định làm tất cả để chấm dứt nó’’. Nói tóm lại, Nga không phải là thủ phạm mà là nạn nhân. Và với Matxcơva, "chiến dịch quân sự đặc biệt’’ là cuộc chiến chính nghĩa trong phạm vi hạn chế để đáp trả cuộc chiến tranh phi nghĩa.
Cổ vũ cho ‘‘tình trạng chiến tranh’’ : Nhà cầm quyền rảnh tay hơn
Vì sao điện Kremlin đưa ra tuyên bố lúc này ? Theo Le Figaro, thông điệp này rõ ràng là hướng đến phương Tây, như lời giải thích của phát ngôn viên Peskov, ‘‘một khi tất cả các nước phương Tây đứng về phía Ukraina, thì đối với chúng ta, đây là một cuộc chiến tranh’’. Tuyên bố của ông Peskov được đưa ra sau khi các nước châu Âu khẳng định đoàn kết sát cánh với Kiev, nước Pháp tuyên bố không loại trừ khả năng phương Tây gửi quân hỗ trợ Ukraina. Điều đáng chú ý là sau tuyên bố của Peskov, người dân Nga chắc chắn vẫn bị cấm sử dụng từ ‘‘chiến tranh’’, nhưng nhà cầm quyền Nga sẽ rảnh tay hơn nhiều trong việc mở rộng tuyên truyền để huy động dân chúng. Phát ngôn ngôn viên nói đến ‘‘chiến tranh’’ là nhằm thuyết phục người dân hành động theo đòi hỏi của chế độ. Phát ngôn viên điện Kremlin huấn thị: ‘‘Mỗi người phải hiểu điều này có ý nghĩa gì để chủ động tham gia’’.
Thông điệp của phát ngôn viên Peskov gợi nhắc đến một đợt động viên lớn lần thứ hai (tiếp theo đợt động viên hơn 300.000 người Nga hồi tháng 9/2022). Theo chuyên gia về chiến tranh Ukraina, Huseyn Aliyev, Đại học Glasgow, Anh Quốc, được đài France 24 dẫn lời, ‘‘chiến dịch đặc biệt’’ đồng nghĩa với một cuộc chiến xa xôi, ít ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày của dân Nga. Với tuyên bố ‘‘có chiến tranh’’, điện Kremlin rõ ràng muốn lôi cuốn toàn dân Nga vào cuộc.
Kích động dân Nga thù hận phương Tây : Mưu đồ của điện Kremlin
Ông Jeff Hawn, trường London School of Economics, nhấn mạnh phát biểu này là ‘‘một giai đoạn quan trọng trong việc xây dựng diễn ngôn tuyên truyền cho cuộc chiến (của Nga) chống phương Tây nói chung, và trong đó Ukraina chỉ là một chiến trường’’. Giới quan sát chú ý đến việc hai ngày trước tuyên bố của Peskov, bộ Quốc Phòng Nga thông báo thành lập hai tập đoàn quân mới, với quân số ước tính 200.000 người.
Chế độ Putin dường như đã thành công trong việc khiến một bộ phận người Nga tin rằng có bàn tay của Ukraina trong vụ khủng bố. AFP dẫn lời nhà đạo diễn 29 tuổi, Ivan Marnitch, có một người bạn bị khủng bố giết hại, cho rằng ‘‘phải có người Ukraina, có một tài phiệt Ukraina’’ đằng sau những chuyện này. Mẹ của Ivan, bà Elena Marnitch, 65 tuổi, cho rằng kẻ chủ mưu chính là Ukraina, và việc các thủ phạm trực tiếp là dân Trung Á Tadjikistan, chỉ là nhằm để dễ bề quy tội cho tổ chức Nhà nước Hồi giáo.
Trong lúc tổng thống Nga liên tục tìm cách để hướng nghi ngờ về việc những kẻ khủng bố có căn cứ tại Ukraina, ngày 26/03, đích thân lãnh đạo cơ quan an ninh Nga FSB, Alexandre Bortnikov, trực tiếp đưa ra phỏng đoán là ‘‘Ukraina và phương Tây’’ đã tạo điều kiện cho vụ khủng bố. Cả lãnh đạo tình báo Nga Nikolai Patrouchev cũng nhấn mạnh thủ phạm ‘‘chắc chắn’’ là Ukraina, cho dù không đưa ra bất cứ bằng chứng nào.
‘‘Quân sự hóa toàn dân’’
Vụ khủng bố nhà hát Crocus có nguy cơ trở thành một tác nhân ‘‘giúp’’ chế độ Putin kích động tình cảm hận thù, kích động người Nga đối đầu với Ukraina và với phương Tây nói chung. Một số nhà quan sát cũng chú ý đến phát biểu của người được mệnh danh là ‘‘bộ não’’ của chế độ Putin, Aleksandr Dugin, đưa ra ít ngày trước tuyên bố đất nước ‘‘có chiến tranh’’, kêu gọi ‘‘quân sự hóa’’ toàn bộ xã hội Nga, từ kinh tế đến giáo dục, tư tưởng, để bảo đảm giành chiến thắng. Quan điểm được hãng tin nhà nước Nga Novosti đăng tải. Không cần đợi đến vụ khủng bố, chế độ Putin đã sẵn sàng cho việc tăng tốc quân sự hóa nước Nga.
Không chỉ ‘‘bộ não’’ của Putin nói đến việc ‘‘quân sự hóa toàn dân’’. Những nhà nghiên cứu làm việc trong các cơ sở nghiên cứu gọi là độc lập ở Nga, như ông Rouslan Poukhov, một chuyên gia về quân sự, trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo Pháp, hôm 29/03, cũng khẳng định truyền thống từ dăm bảy thế kỷ nay của nước Nga, từ Ivan Đại đế cho đến chế độ cộng sản Xô Viết, cũng như nước Nga hiện nay, là ‘‘huy động toàn lực cho chiến tranh nếu cần, về quân sự, kinh tế, cũng như văn hóa’’, ‘‘để đặt đối phương trước lựa chọn, hoặc trả giá vô cùng lớn, hoặc phải chấp nhận thỏa hiệp với Nga’’.
Vận động hòa bình cho Ukraina : Ấn Độ nỗ lực hơn ?
Về cuộc chiến xâm lăng Ukraina, có một diễn biến đáng chú ý từ phía Ấn Độ, quốc gia cho đến nay vẫn giữ vị trí ‘‘trung lập’’. Lần thứ hai kể từ đầu chiến tranh, hôm thứ Tư tuần trước 20/03, thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi điện đàm với lãnh đạo Nga và lãnh đạo Ukraina trong cùng một ngày. Thủ tướng Ấn Độ nhắc lại với lãnh đạo hai nước là chỉ có con đường đối thoại và ngoại giao mới cho phép chấm dứt chiến tranh.
Thêm một dấu hiệu cho thấy vai trò gia tăng của Ấn Độ. Ngoại trưởng Ukraina Dmytro Kouleba công du Ấn Độ tuần này. Theo AFP, hôm qua 29/03, sau cuộc gặp giữa ngoại trưởng hai nước, ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar cho biết hai bên đặt mục tiêu thúc đẩy trở lại quan hệ thương mại song phương như thời trước chiến tranh.
Về cuộc hội kiến này, báo chí Ukraina nhấn mạnh đến thông báo của ngoại trưởng Kouleba về việc hai bên tập trung thảo luận về ‘‘Kế hoạch hòa bình’’ do Ukraina đề xuất. ‘‘Kế hoạch hòa bình’’ của Ukraina được coi là tâm điểm của một hội nghị về hòa bình cho Ukraina, do Thụy Sĩ nhận đăng cai. Theo báo chí Thụy Sĩ hôm 22/03, ngành ngoại giao Thụy Sĩ đang liên tục có các vận động, đặc biệt với các nước phương Nam thuộc nhóm BRICS. Ngoại trưởng Thụy Sĩ Ignazio Cassis cho hay, để bảo đảm thành công, thời điểm tổ chức hội nghị có thể phải hoãn lại, và không loại trừ việc ‘‘tổ chức hai hội nghị’’ riêng rẽ trong giai đoạn quá độ, để có thể thu hẹp khoảng cách giữa các phe. Cho đến nay Nga bác bỏ việc tham gia vào hội nghị hòa bình do Thụy Sĩ tổ chức, Trung Quốc thì kêu gọi để hội nghị hòa bình có kết quả, cần có sự tham gia của Nga.
Ấn Độ ngừng nhập dầu mỏ từ tập đoàn nhà nước Nga
Vẫn về chuyến công du Ấn Độ của ngoại trưởng Ukraina, trước chuyến đi này, ông Kouleba đã lên án việc Ấn Độ nhập khẩu dầu mỏ từ Nga là tiếp tay cho cuộc xâm lăng của Ukraina, ‘‘đằng sau mỗi thùng dầu Nga nhập về Ấn Độ là máu của người Ukraina.’’ Trên thực tế, ngay trước chuyến công du Ấn của ngoại trưởng Ukraina, việc nhập khẩu dầu Nga vào Ấn Độ đã bị đình trệ, do lo ngại bị Mỹ trừng phạt. Theo thông tin của nhiều hãng truyền thông quốc tế hôm 25/03, tất cả các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ, bao gồm các công tư nhân và nhà nước, đều đang từ chối nhập dầu thô của Nga qua các phương tiện của tập đoàn vận tải dầu mỏ Sovcomflot. Nhiều tàu chở dầu Nga đang neo đậu ngoài khơi từ nhiều tuần nay.
Ấn Độ là khách hàng dầu mỏ Nga thứ hai sau Trung Quốc. Hồi năm ngoái, công ty nhà nước Nga Sovcomflot vận chuyển khoảng một phần năm sản lượng dầu thô của Nga sang Ấn Độ. Kể từ giờ, dầu Mỹ sẽ thay cho dầu Nga. Theo Reuters, khoảng 250.000 thùng dầu thô mỗi ngày từ Mỹ dự kiến sẽ đến Ấn Độ vào tháng tới, mức cao nhất từ hơn một năm nay. Theo chuyên gia Janis Kluge, cộng tác viên cấp cao về Đông Âu và khu vực Á-Âu tại Viện An ninh và Quốc tế Đức, Berlin, việc Ấn Độ ngừng nhập dầu từ Sovcomflot cho thấy tác động lớn của các lệnh trừng phạt Mỹ, tuy điều này không giải quyết được nạn Nga bán dầu ra ngoài thông qua ‘‘các đội tàu ma’’, nhưng sẽ buộc Nga phải tăng chi phí vận chuyển cho các hoạt động xuất khẩu.
Áp lực gia tăng của Mỹ diễn ra trong bối cảnh 290 tổ chức xã hội dân sự phương Tây và quốc tế, nhân dịp tròn hai năm Nga xâm lược Ukraina, kêu gọi phương Tây ‘‘ngừng tài trợ cho cỗ máy chiến tranh của Nga’’, với việc bịt các lỗ hổng trong hệ thống các trừng phạt nhắm vào hoạt động xuất khẩu dầu khí, nguồn thu chủ yếu của Matxcơva.
Trẻ Palestine điều trị ung thư bị đe dọa trả về địa ngục trần gian ở Gaza
Về cuộc chiến tranh tại dải Gaza, truyền thông Pháp đặc biệt chú ý đến số phận của nhiều em nhỏ Palestine, đang điều trị ung thư tại đông Jerusalem, bị chính quyền Israel quyết định trả về vùng lãnh thổ Gaza, đang chìm trong bạo lực và đói khát. Thông tín viên Sami Boukhelifah tường trình từ Jerusalem :
‘‘Tại khoa ung bướu nhi, bệnh viện Augusta Victoria ở khu vực đông Jerusalem, có một số trẻ em đến từ Gaza, như Amira 12 tuổi. Em bị liệt nửa người vì u não. Sau nhiều tháng điều trị, xạ trị và phục hồi chức năng, cô bé giờ đây đã đi lại được.
Bé Amira nói: “em không muốn quay lại Gaza. Em ước gì cha em và chị em đang ở đó có thể rời khỏi Gaza.Và tất cả gia đình sẽ đi nơi khác ... Ở đó họ đang trong nguy hiểm, nhà đã bị bom phá hủy. Tất cả đã biến thành cát bụi, giống như phần còn lại của Gaza. Gaza là quê hương em, nhưng em vẫn cần được chăm sóc ở đây. Em không thể sống trong một căn lều ở đó. Em vẫn đang điều trị ở đây để có thể đi lại và tay em giờ đã hoạt động bình thường. Hãy dừng cuộc chiến này lại!’’. Amira bật khóc.
Ở bên cạnh Amira, người mẹ Imane Sabbagh thừa nhận bà bất lực. Bà nói : ‘‘Tôi vô cùng đau khổ. Đôi khi Amira nói với tôi rằng nó muốn ở lại đây, và đôi khi nó nói nhớ cha và chị gái đến mức sẵn sàng quay trở lại Gaza và chết cùng họ. Tôi chẳng có cách nào cả. Tôi đang nhờ các bác sĩ ở đây giúp đỡ. Lẽ ra tôi phải mạnh mẽ vì con gái mình, nhưng giờ tôi không còn sức lực nữa. Trở lại Gaza ư? Ở đó, tôi thậm chí còn chẳng thế tìm được cho con gái mình một viên thuốc doliprane để giảm đau. Cùng lúc đó, đứa con gái kia của tôi đang ở Gaza thì gọi cho tôi và nói con muốn mẹ về.”
Giám đốc bệnh viện, bác sĩ Fadi Al Atrach, đang đấu tranh để những đứa trẻ thuộc nhóm 50 bệnh nhân người Gaza, có thể được phép ở lại Jerusalem : “Tôi không thể đưa họ trở lại Gaza, đấy sẽ là án tử hình đối với họ. Đó là một khu vực chiến tranh. Ngay cả những người khỏe mạnh cũng không thể sống sót ở đó.”
Số phận đau thương của các em nhỏ đang chờ quyết định của Tòa án Tối cao Israel chỉ là phần nổi của tảng băng chìm địa ngục trần gian ở dải Gaza, nơi đa số các bệnh viện bị Israel phá hủy, người dân đói khát, và khoảng 10.000 người bị ung thư đang phải sống trong tình cảnh tuyệt vọng.
Đang có làn sóng lao động nhập cư rời Nga đến Tajikistan sau vụ tấn công phòng hòa nhạc ngày 22/3 gần Moscow khiến hàng chục người thiệt mạng, theo Bộ Lao động, Di trú và Việc làm Tajikistan cho biết hôm 30/3.
Các tay súng đã dùng vũ khí tự động bắn vào những người tham dự buổi hòa nhạc hơn một tuần trước trong vụ tấn công tồi tệ nhất ở Nga trong hai thập kỷ qua, khiến ít nhất 144 người thiệt mạng.
Bốn trong số các tay súng bị tình nghi là công dân Tajikistan và đã bị bắt cùng với bảy nghi phạm khác. Một số người trong số họ cũng đến từ quốc gia Trung Á thuộc Liên Xô cũ.
"Chúng tôi nhận được rất nhiều cuộc gọi. Rất có thể đây không phải là những lời phàn nàn về việc quấy rối mà là nỗi sợ hãi của công dân chúng tôi, sự hoảng loạn, nhiều người muốn rời đi. Chúng tôi hiện đang theo dõi tình hình, số người đến (đến Tajikistan) nhiều hơn là rời đi," bà Shakhnoza Nodiri, thứ trưởng Bộ Lao động, Di trú và Việc làm Tajikistan được hãng thông tấn nhà nước Nga TASS dẫn lời cho biết.
Một nguồn tin an ninh Tajikistan nói với Reuters rằng nước này trong tuần qua đã bắt giữ 9 người bị nghi ngờ có liên quan đến vụ xả súng hàng loạt và đến nhóm phiến quân Nhà nước Hồi giáo mà đã nhận trách nhiệm vụ tấn công.
Tình trạng thiếu lao động trong nền kinh tế Nga có thể còn trở nên tồi tệ hơn do dòng lao động nhập cư tràn ra ngoài, với mức thâm hụt trong ngành xây dựng tăng 36% trong năm nay so với năm 2022, ông Anton Glushkov, chủ tịch Hiệp hội các nhà xây dựng quốc gia Nga (NOSTROY), cho hãng tin Interfax biết hôm 29/3.
Theo Ngân hàng Trung ương Nga, tình trạng thiếu nhân viên và tiền lương tăng vọt theo hệ quả là một trong những rủi ro đối với lạm phát, buộc họ phải giữ lãi suất cơ bản ở mức cao.
Bộ lao động Tajikistan cho rằng dòng người di cư từ Nga sẽ chỉ là tạm thời.
Theo trang web của Bộ, số lượng lao động di cư rời khỏi đất nước này vào năm 2023 là 652.014, so với 775.578 người vào năm 2022.
***********
Mỹ áp đặt hạn chế thị thực mới đối với các quan chức Hong Kong vì đàn áp nhân quyền
Mỹ cho biết họ sẽ áp đặt các hạn chế mới về cấp thị thực đối với một số quan chức Hong Kong liên quan đến việc đàn áp các quyền và quyền tự do trên lãnh thổ do Trung Quốc cai trị.
Ngoại trưởng Antony Blinken nói rằng trong năm qua, Trung Quốc tiếp tục có những hành động chống lại cam kết về quyền tự trị, thể chế dân chủ cũng như các quyền và quyền tự do ở mức độ cao mà Hong Kong đã hứa, bao gồm cả việc ban hành luật an ninh quốc gia mới gần đây có tên là Điều 23.
“Đáp lại, Bộ Ngoại giao (Mỹ) thông báo rằng Bộ đang thực hiện các bước để áp đặt các hạn chế mới về thị thực đối với nhiều quan chức Hong Kong chịu trách nhiệm về việc tăng cường đàn áp các quyền và quyền tự do,” ông Blinken nói trong một tuyên bố đưa ra hôm 29/3.
Tuyên bố không nêu tên các quan chức được nhắm là mục tiêu.
Hong Kong hồi tháng 11 đã lên án dự luật của Mỹ kêu gọi trừng phạt 49 quan chức, thẩm phán và công tố viên Hong Kong liên quan đến các vụ án an ninh quốc gia, nói rằng các nhà lập pháp Hoa Kỳ đang tỏ ra vĩ đại và đang tìm cách đe dọa thành phố này.
Các quan chức có tên trong Đạo luật trừng phạt Hong Kong khi đó bao gồm Bộ trưởng Tư pháp Paul Lam, Cảnh sát trưởng Raymond Siu và các thẩm phán Andrew Cheung, Andrew Chan, Johnny Chan, Alex Lee, Esther Toh và Amanda Woodcock.
Mỹ trước đây đã áp đặt các hạn chế về thị thực và các biện pháp trừng phạt khác đối với các quan chức Hong Kong bị cáo buộc vi phạm các quyền tự do và tuyên bố chấm dứt sự đối xử đặc biệt về kinh tế mà lãnh thổ này từ lâu đã được hưởng theo luật pháp Hoa Kỳ.
Mỹ cũng cảnh báo rằng các tổ chức tài chính nước ngoài tiến hành kinh doanh với những quan chức này sẽ phải chịu lệnh trừng phạt.
Đạo luật Chính sách Hong Kong của Mỹ yêu cầu Bộ Ngoại giao phải báo cáo hàng năm trước Quốc hội về các điều kiện ở Hong Kong.
“Năm nay, tôi một lần nữa chứng nhận rằng Hong Kong không đảm bảo được đối xử theo luật pháp Hoa Kỳ giống như luật được áp dụng cho Hong Kong trước ngày 1 tháng 7 năm 1997,” ông Blinken nói, ngụ ý nói đến thời điểm Hong Kong được Anh trao trả cho Trung Quốc.
“Báo cáo năm nay liệt kê các cuộc đàn áp ngày càng tăng cường và sự đàn áp đang diễn ra của chính quyền PRC và Hong Kong đối với xã hội dân sự, truyền thông và những tiếng nói bất đồng chính kiến, bao gồm cả việc ban hành tiền thưởng và lệnh bắt giữ đối với hơn chục nhà hoạt động ủng hộ dân chủ sống bên ngoài Hong Kong, " ông Blinken nói, ám chỉ đến Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Văn phòng Ủy viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc tại Hong Kong cho biết báo cáo và tuyên bố do ông Blinken đưa ra đã "nhầm lẫn đúng sai" và "kỳ thị" luật an ninh quốc gia của Hong Kong cũng như hệ thống bầu cử của thành phố.
Một người phát ngôn cho biết trong một tuyên bố đưa ra hôm 30/3 rằng lời đe dọa trừng phạt các quan chức Hong Kong “can thiệp một cách thô bạo” vào các vấn đề của Hong Kong và các vấn đề nội bộ của Trung Quốc.
“Thay vì đóng vai trò là cảnh sát thế giới và đưa ra ‘Báo cáo Đạo luật Chính sách Hong Kong’ hàng năm, Hoa Kỳ nên dành thời gian để tự kiểm điểm mình.”
Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington cho biết họ rất lấy làm tiếc và phản đối mạnh mẽ việc Mỹ đe dọa "áp đặt các biện pháp trừng phạt đơn phương không chính đáng" đối với Hong Kong.
Một đăng tải trên trang web của đại sứ quán này nói rằng “phía Mỹ coi thường sự thật, đưa ra những nhận xét vô trách nhiệm về các vấn đề ở Hong Kong và đưa ra những cáo buộc vô căn cứ” đối với chính phủ Trung Quốc và Hong Kong.
“Mỹ nên ngừng ngay lập tức can thiệp vào các vấn đề Hong Kong và các vấn đề nội bộ khác của Trung Quốc,” sứ quán nói trong tuyên bố.
Đài Á Châu Tự Do do Hoa Kỳ tài trợ hôm 29/3 cho biết họ đã đóng cửa văn phòng ở Hong Kong, với lý do lo ngại về sự an toàn của nhân viên sau khi luật an ninh quốc gia mới được ban hành.
Hong Kong, một thuộc địa cũ của Anh, trở lại dưới sự cai trị của Trung Quốc với sự đảm bảo rằng quyền tự chủ và tự do ở mức độ cao sẽ được bảo vệ theo công thức “một quốc gia, hai chế độ”.
Trong những năm gần đây, nhiều chính trị gia và nhà hoạt động ủng hộ dân chủ cho Hong Kong đã bị bỏ tù hoặc phải sống lưu vong, đồng thời các cơ quan truyền thông tự do và các nhóm xã hội dân sự đã bị đóng cửa.
Trong một tuyên bố chung đưa ra trong tháng này, 145 nhóm cộng đồng và vận động đã lên án luật an ninh và kêu gọi trừng phạt các quan chức liên quan đến việc thông qua luật này cũng như xem xét lại tình trạng của Văn phòng Kinh tế & Thương mại Hong Kong trên toàn thế giới.
************
