http://www.appledaily.com.tw/realtimenews/article/nextmag/20160706/900783/

(Theo Apple Daily/Taiwan)

Ngày thứ năm, 30 tháng 6, là thời điểm sản xuất hàng loạt của Formosa Plastics Group, nhưng mọi thứ rất yên ắng, vì đó là ngày mà ông Chen Yuan phải đứng ra thay mặt cho ngành sản xuất thép để xin lỗi người dân Việt Nam. Đồng thời, đó cũng là lúc mà chính quyền Việt Nam cũng ra tuyên bố, nói rằng Formosa Hà Tĩnh là nguyên nhân gây ra hàng loạt cá chết ở biển Việt Nam. Tuyên bố này nói Formosa Hà Tĩnh đã xả nước thải có chất độc nên phải chịu trách nhiệm, và phải đền nửa tỷ Mỹ kim. Thông báo này gây sốc cho tất cả mọi người.

Trên thực tế, cách đây khoảng nửa tháng tại Hà Tĩnh, nơi có hệ thống nhà máy lớn hơn gấp năm lần so với nhà máy thép thép Formosa Plastics của Đài Loan, đã có một sự khó chịu xuất hiện trong không khí hoạt động ở Formosa. Các nhà cung cấp hàng cho Formosa đòi được trả tiền trước ngày 26. Đến tháng 7, ngoài công nhân từ các nhà thầu nhân lực cho biết họ bị cấm nhập từ nhà máy, Tin đồn về việc chính phủ Việt Nam đóng cửa nhà máy râm ran trong những người đang làm việc tại Formosa. Nhưng ảnh chụp cảnh sát chống bạo động và xe bọc thép của Việt Nam đóng trước của nhà máy lan truyền trên các trang mạng, thì lại là chứng cứ phủ nhận những tin đồn đóng cửa nhà máy Formosa Plastics.
 

Hai tuần trước cuộc họp cổ đông của Tập đoàn Formosa Plastics, Chủ tịch Hội đồng cổ đông của Formosa Plastics là Lam Kin-M cũng tự tin rằng chính phủ Việt đã mời các chuyên gia quốc tế để điều tra, và chứng minh Formosa vô tội. Thật bất ngờ, chưa đầy hai tuần, mọi sự lại đảo ngược, lãnh đạo Formosa tại Việt Nam đã ra các tuyên bố trên trời dưới biển, rồi tiếp tục bị dẫn đến chuyện xưng tội, tiếp đến là xin lỗi.

Bản điều tra từ Formosa Plastics Group cũng đã nói rằng mình vô tội, và chỉ thừa nhận tình trạng ô nhiễm nước thải là do "công việc nhà thầu bên dưới đã sơ suất" nên chịu bồi thường 500 triệu Mỹ kim. Đây là một sự thay đổi đến 180 độ, mà trên thực tế, rất đau so với tổng doanh thu của Formosa Plastics Group. Hơn nữa chủ tịch điều hành của Formosa Plastics Group là Wang Wenyuan, phó chủ tịch điều hành Wang Ruihua, hai người đã có thời gian đầy sợ hãi khi lưu lại ở Tao Hai Lang, Quảng trị, Việt Nam.

Ngày 17 tháng Sáu, Wang Wenyuan, Wang Ruihua báo vắng mặt với lý do kín đáo là “đi kinh doanh ở nước ngoài." Trong thực tế, cả hai đi đến Việt Nam. Nguyên nhân là vụ cá chết hàng loạt. Chính phủ Việt Nam nói rằng mời họ đến tiến hành khai mở lò luyện thép, với điều kiện là muốn đích danh 2 nhân vật cao cấp nhất của Formosa Plastics Group phải có mặt để thực hiện.

Rồi thật bất ngờ, viên chức của Việt Nam tiến vào văn phòng, nói rằng Việt Nam không có ý định nói về khai mở lò luyện thép, mà từ đầu đến cuối chỉ nói về làm thế nào để bù đắp cho sự cố ngộ độc cá. Các quan chức Việt Nam cũng nói đặt ngay tại chỗ, là nếu không chấp nhận bỏ tiền ra, thì cả hai (Wang Wenyuan và Wang Ruihua) không thể rời khỏi Việt Nam.

Hơn nữa, bốn nhân viên cao cấp của Formosa Plastics, người Đài Loan cũng không được quyền xuất cảnh, Hơn một ngàn nhân viên người Đài Loan và gia đình của họ cảm thấy lo lắng, "Đây là chỉ đơn giản là bị bắt cóc và buộc Formosa ra tiền chuộc mọi người ", người Đài Loan cảm thán với nhau.

Mọi người đã phải cúi đầu chấp nhận yêu sách. Ban đầu dự kiến ​​ngày 25 tháng 6 sẽ làm lễ khởi sự đánh lửa cho lò luyện thép mới. Rồi sự kiện ấy bị hủy bỏ. Hai vị Wenyuan và Wang Ruihua từ Đài Loan phải nuốt nhục chấp nhận các điều kiện từ Việt Nam, ký 500 triệu Mỹ kim bồi thường, và lãnh đạo Chen Yuan tại Formosa Hà Tĩnh phải xin lỗi người dân Việt trên truyền hình.

Nhưng như vậy đã là xong đâu. Chính phủ Việt Nam còn bắt Formosa để ký tên vào giấy tờ, với các điều kiện, một: là trong tương lai không được thực hiện bất kỳ khiếu nại nào. Và, hai: không được tìm cách đưa chuyện này kiện lên trọng tài quốc tế, nếu không thì dẹp, không có khởi động lò luyện thép gì cả. Đối mặt với yêu sách như vậy, Formosa chỉ còn có một cách duy nhất, là nuốt cho hết (Formosa can only be full to swallow).

-------------------------------------
(vì bản dịch không từ nguyên bản tiếng Trung, vì vậy, nếu quý vị nào có khả năng, xin vui lòng xem và góp ý điều chỉnh thêm, rất mong)