Biden bỏ qua Jakarta nhưng đi Hà Nội: vì đối phó Trung Quốc?

Việc Tổng thống Mỹ Joe Biden không ghé Jakarta nhưng lại đến Hà Nội vì ông xem Việt Nam là đối tác quan trọng hơn Indonesia trong việc đối phó Trung Quốc, các nhà quan sát cho biết, nhưng đây ‘có thể là quyết định sai lầm’.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đến Hà Nội vào ngày 10/9 sau khi bỏ qua hai cuộc gặp thượng đỉnh quan trọng trong khu vực liền trước đó mà Jakarta tổ chức: Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN và Thượng đỉnh Đông Á. Phó Tổng thống Kamala Harris đã dự các cuộc gặp thượng đỉnh đó thay cho ông Biden.

‘Việt Nam quan trọng’

“Khi Mỹ tìm cách làm sâu sắc thêm mối quan hệ với khu vực thì Việt Nam là một đối tác quan trọng,” thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre nói với VOA trong cuộc họp báo hôm 5/9.

Indonesia hiện là nước chủ tịch ASEAN trong năm nay và là nước điều phối quan hệ Mỹ với ASEAN. Các nguồn tin ngoại giao nói với VOA với điều kiện giấu tên rằng Jakarta đã điều chỉnh lịch thượng đỉnh của ASEAN cho phù hợp với chuyến đi của ông Biden tới Ấn Độ để mong ông có thể tham dự. Thường thì các hội nghị thượng đỉnh của ASEAN diễn ra vào cuối năm.

Các quan chức Mỹ khẳng định quyết định không đi Jakarta ‘không phải là dấu hiệu thiếu tôn trọng Indonesia’.

“Tổng thống Biden thực sự đã ở Indonesia cách nay chưa đầy một năm để tham dự Thượng đỉnh G20 và đã có chương trình hoạt động song phương thực chất với Tổng thống Joko Widodo,” cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói với VOA trong một cuộc họp báo mới đây.

Tuy nhiên, chuyến thăm của tổng thống Mỹ đến nước nào đó cho thấy giá trị chiến lược của nước đó trong mắt Washington và mức độ mà họ muốn nâng tầm quan hệ song phương.

Cả Việt Nam và Indonesia đều là những đối tác chính trong nỗ lực do Mỹ lãnh đạo để đẩy lùi Trung Quốc trong khu vực, vậy tại sao Biden lại chọn nước này mà không phải nước kia?

Trong khi Indonesia là đối tác chiến lược của Mỹ từ năm 2015, Hà Nội mới đây mới chịu nâng cấp quan hệ sau 10 năm quan hệ đối tác toàn diện.

Các nguồn tin ngoại giao giấu tên nói với VOA rằng để đối phó với sự hung hăng của Trung Quốc trong các tranh chấp Biển Đông, Việt Nam sẵn sàng tiến thẳng tới quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ để đưa Washington lên ngang hàng với Trung Quốc và Nga. Chuyến đi của ông Biden đến Hà Nội là để ký thỏa thuận nâng cấp này.

Bà Harris đã đề nghị nâng cấp quan hệ khi bà đến Hà Nội hồi tháng 8 năm 2021, nhưng lúc đó Việt Nam đã trù trừ, chủ yếu là do lo Trung Quốc có thể phản ứng.

Nhưng khi Bắc Kinh ngày càng quả quyết hơn trên Biển Đông, Hà Nội phải đa dạng hóa quan hệ ngoại giao và củng cố năng lực của mình.

“Họ [Hà Nội] muốn nâng cấp quan hệ vì họ muốn Trung Quốc biết rằng họ không đơn độc,” Tổng thống Biden tiết lộ trong một buổi vận động tranh cử hồi đầu tháng này.

Indonesisa chọn Trung Quốc?

Về mặt hiến pháp, Indonesia bị ràng buộc với chính sách đối ngoại ‘độc lập và chủ động’ mà theo đó Jakarta tìm cách có vai trò trong các vấn đề khu vực nhưng tránh sự cạnh tranh giữa các siêu cường. Nhưng theo công thức ‘4 ưu tiên + 1’ của Jakarta cho giai đoạn 2019-2024, nước này xem ‘ngoại giao kinh tế’ là quan trọng hơn tất cả các mục tiêu khác trong chính sách đối ngoại.

Do đó, ông Widodo thực dụng trong việc tìm đến Bắc Kinh và đang mời gọi Trung Quốc đầu tư nhiều hơn, Yeremia Lalisang, giảng viên chính sách đối ngoại Trung Quốc tại Đại học Indonesia, cho biết.

“Điều này khiến Jakarta trả giá bằng mối quan hệ gần gũi lâu nay với Mỹ,” ông nói với VOA.

Khu vực đông nam Á nhìn chung ngày càng muốn gắn kết với Washington hơn là Bắc Kinh, theo cuộc khảo sát mới nhất của Trung tâm Nghiên cứu ASEAN tại Viện ISEAS-Yusof Ishak. Tuy nhiên, Indonesia là một trong những ngoại lệ, cùng với Malaysia và Brunei.

Khi buộc phải chọn, nhiều người Indonesia tin rằng ASEAN nên chọn Bắc Kinh thay vì Washington. Tỷ lệ người Indonesia chọn Mỹ đã giảm từ 64,3% vào năm 2021 xuống còn 46,3% vào năm 2023, trong khi những người chọn Trung Quốc tăng từ 35,7% lên 53,7%.

‘Bài tập lớn nhất’ đối với chính phủ Widodo là tìm kiếm sự cân bằng giữa các siêu cường, Rangga Aditya Elias, lãnh đạo phòng quan hệ quốc tế tại Đại học Binus của Indonesia, cho biết.

“Nếu không, Jakarta ở mức độ nào đó sẽ trở thành đối tác hạng hai so với Việt Nam,” ông nói với VOA.

Một lý do nữa để ông Biden quyết định không dự các cuộc họp với ASEAN là dưới nhiệm kỳ chủ tịch của Jakarta, khối này không có nhiều bước tiến trong hai hồ sơ an ninh quan trọng – sự đàn áp nhân quyền ở Myanmar của chính quyền quân sự và tranh chấp Biển Đông, ông Idil Syawfi, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế Parahyangan tại Đại học Công giáo Parahyangan, Indonesia, nói với VOA.

Trên cương vị chủ tịch, Indonesia tập trung vào tăng trưởng kinh tế và không quan tâm nhiều các vấn đề địa chính trị và an ninh, ông Syawfi nói. Vì vậy, đối với ông Biden, ông không có gì để thảo luận khi đến Indonesia.

Sai lầm?

Và cũng như Ấn Độ, Việt Nam nằm trên tuyến đầu trong nỗ lực của Mỹ đẩy lùi Trung Quốc.

Nhưng nếu xem xét những quan ngại ở Đông Nam Á về sự tham gia của Mỹ trong khu vực thì những lập luận về tại sao ông Biden bỏ qua Jakarta sẽ không còn đứng vững. Nó sẽ đánh tín hiệu đến Tổng thống Jokowi rằng Indonesia chỉ là không được Mỹ quan tâm, hai học giả Willia Choong và Sharon Sea nhận định.

Trên Washington Post, nhà báo Karishma Vaswani của Bloomberg đã có bài bình luận rằng việc ông Biden không đi Jakarta ‘là một sai lầm’.

“Đó là quyết định lạnh lùng, có tính toán để củng cố sự tập trung vào việc tăng cường quan hệ với các đồng minh và đối tác riêng lẻ như Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines và giờ là Việt Nam,” ông Michael Vatikiotis, tác giả của một số cuốn sách về châu Á, được nhà báo Vaswani dẫn lời nói. “Tất cả chỉ là làm cho Trung Quốc lo sợ - chọn từng nước một sẽ dễ dàng hơn, thay vì tham dự diễn đàn đa phương nơi Bắc Kinh cũng có mặt.”

Cách tiếp cận này là tâm huyết của ông Kurt Campbell, người quyết định các chính sách châu Á của ông Biden, Vaswani cho biết. Mục đích là tạo ra một mạng lưới xung quanh Trung Quốc – một chuỗi địa lý các nước được gắn kết cẩn thận mà tất cả đều coi Bắc Kinh là mối đe dọa chung.

Tin tức thế giới 10-9: Hơn 2.000 người chết trong động đất Morocco

Hơn 2.000 người chết trong động đất Morocco

Bộ Nội vụ Morocco cho biết trận động đất khuya 8-9 đã khiến hơn 2.012 người thiệt mạng và 2.059 người bị thương, trong đó có 1.404 người trong tình trạng nguy kịch.

Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ cho biết trận động đất có cường độ 6,8 độ, tâm chấn cách thành phố Marrakech khoảng 72km về phía tây nam.

Theo mô tả của Hãng tin Reuters, tại làng Amizmiz gần tâm chấn, các nhân viên cứu hộ đang bới đống đổ nát bằng tay không. Bên ngoài bệnh viện, khoảng 10 thi thể được phủ chăn trong khi người thân đau buồn đứng bên cạnh.

"Khi tôi cảm thấy mặt đất rung chuyển dưới chân, tôi vội vàng đưa các con ra ngoài. Nhưng hàng xóm của tôi không qua khỏi", anh Mohamed Azaw kể lại.

Gần như tất cả các ngôi nhà ở khu vực Asni, cách Marrakech khoảng 40km về phía Nam, đều bị hư hại. Thực phẩm đang thiếu hụt do nhà cửa sập chôn vùi tất cả.

Chấn động từ trận động đất ở Morocco có thể cảm nhận được từ xa như Huelva hay Jaen ở miền nam Tây Ban Nha. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết có hơn 300.000 người bị ảnh hưởng ở Marrakech và các khu vực lân cận.

Tình hình nhà thám hiểm người Mỹ mắc kẹt 1.000 mét dưới hang động ở Thổ Nhĩ Kỳ

Ông Mark Dickey (40 tuổi) đang thám hiểm hang Morca ở vùng núi Taurus, tỉnh Mersin của Thổ Nhĩ Kỳ thì bất ngờ bị xuất huyết tiêu hóa ở độ sâu 1.040 mét.

Hơn 150 nhân viên cứu hộ từ nhiều quốc gia đã nỗ lực giải cứu ông Dickey ra khỏi hang động sâu thứ 3 của Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngày 9-9, quan chức địa phương xác nhận sẽ đưa được ông Dickey ra khỏi hang "trong vòng vài ngày" nữa.

Tình trạng của nhà thám hiểm người Mỹ ổn định, nhưng công tác cứu hộ có nhiều khó khăn. Hang sâu và lầy lội, khiến đội cứu hộ tốn rất nhiều dụng cụ.

Cảnh sát Hà Lan dùng vòi rồng giải tán hàng ngàn người biểu tình khí hậu

Các nhà hoạt động vì khí hậu biểu tình trên đường cao tốc ở Hà Lan ngày 9-9, nhằm yêu cầu chính phủ chấm dứt trợ cấp cho ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch.

Hơn 10.000 người đã tuần hành dọc theo đường cao tốc A12 dẫn vào thành phố The Hague, phớt lờ cảnh báo từ cảnh sát rằng không được chặn đường giao thông chính vào thành phố.

Cảnh sát tuyên bố đã bắt giữ 2.400 người biểu tình, bao gồm cả trẻ vị thành niên. Không có ghi nhận về thương tích.

Extinction Rebellion, nhóm phi chính phủ tổ chức sự kiện này, cho biết sẽ tiếp tục tổ chức các cuộc biểu tình cho đến khi Chính phủ Hà Lan ngừng dùng công quỹ để trợ cấp cho ngành dầu khí.

Nga bắn hạ 3 drone ở Crimea

Lực lượng phòng không Nga đã bắn hạ 3 máy bay không người lái (drone) của Ukraine ở Crimea. Một chiếc ở phía tây bắc, chiếc còn lại ở phía tây bán đảo.

Thông tin do ông Sergei Aksyonov, người đứng đầu chính quyền địa phương do Nga bổ nhiệm, cho biết trên Telegram ngày 9-9.

Trong một diễn biến khác, Hãng tin TASS của Nga cho hay nước này đã ngăn chặn nỗ lực tấn công bằng drone của Ukraine, nhắm vào các mục tiêu trên lãnh thổ Nga vào tối cùng ngày.

Hiện chưa có báo cáo về thiệt hại hay thương vong.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine kêu gọi các nước tăng cường cung cấp vũ khí hạng nặng

"Chúng tôi rất biết ơn vì những gì đã được cung cấp… Chúng tôi cần thêm vũ khí hạng nặng và cần ngay bây giờ", ông Rustem Umerov phát biểu ngày 9-9.

Cùng ngày, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết việc các nước chậm cung cấp vũ khí đang cản trở cuộc phản công của Kiev.

Từ tháng 6 Ukraine đã phát động phản công giành lại lãnh thổ ở phía đông bắc và phía nam. Cuộc phản công kéo dài và gặp nhiều khó khăn.

Kiev ước tính Nga đã triển khai hơn 420.000 binh sĩ tại các khu vực ở phía đông và phía nam đất nước.

Phó giám đốc Cơ quan Tình báo Ukraine, ông Vadym Skibitsky, cho biết con số này không bao gồm Lực lượng Vệ binh quốc gia Nga và các đơn vị đặc biệt khác để duy trì quyền kiểm soát trên lãnh thổ Ukraine.

Ông Skibitsky cũng cho hay Nga tích cực tiến hành các cuộc tấn công từ Crimea, nơi Matxcơva sáp nhập vào năm 2014.

Thủ tướng Nhật Kishida Fumio giải thích việc xả nước thải hạt nhân ra biển với lãnh đạo G20

Hãng tin Reuters dẫn lời một quan chức Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho biết ông Kishida đã giải thích việc xả nước thải hạt nhân ra biển với các lãnh đạo G20 đang tập trung tại New Delhi.

Hội nghị G20 năm nay diễn ra trong hai ngày 9 và 10-9 tại thủ đô New Delhi của Ấn Độ.

"Thủ tướng Kishida giải thích rằng dữ liệu đợt xả nước vào tháng trước đã được công bố nhanh chóng và minh bạch. Không có vấn đề gì phát sinh từ quan điểm khoa học", bà Ono Hikariko, thư ký báo chí Bộ Ngoại giao Nhật Bản, cho biết.

Tokyo đã khiếu nại về động thái của Trung Quốc trong việc cấm nhập thủy sản của Nhật lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), đồng thời cam kết sẽ giải thích về độ an toàn của nước thải nhiễm phóng xạ tại các diễn đàn ngoại giao.

"Nhật Bản sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế và giải thích cho cộng đồng quốc tế dựa trên bằng chứng khoa học một cách thiện chí và minh bạch", bà Ono nói.

Người chết vì động đất ở Morocco vượt con số 1.000

Có 4 đoàn cán bộ Việt Nam ở gần tâm chấn trận động đất tại Morocco, ngoài ra còn có một số người Việt đi du lịch và làm việc ở nước này nhưng may mắn chưa có công dân nào thương vong.

Chiều 9-9, chia sẻ trên Facebook, Đại sứ Việt Nam tại Morocco Đặng Thị Thu Hà cho biết ngay sau khi xảy ra trận động đất có độ lớn 7,2 tại Morocco, đại sứ quán đã nhanh chóng liên lạc với công dân và cộng đồng người Việt tại quốc gia này để nắm bắt thông tin.

Cơ quan đại diện Việt Nam đồng thời duy trì liên hệ chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Morocco để cập nhật tình hình, chuẩn bị sẵn phương án hỗ trợ công dân.

Theo đại sứ Việt Nam, hiện có bốn đoàn cán bộ đến từ các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang và Đắk Nông đang công tác tại thành phố Marakech, là nơi gần tâm chấn động đất. Ngoài ra còn có một số công dân Việt Nam đi du lịch, làm việc tại nước này.

Cho đến nay, đại sứ quán chưa ghi nhận có công dân Việt Nam nào bị thương hoặc thiệt mạng do trận động đất. Tuy nhiên, một số người đã phải rời khỏi khách sạn do tường bị nứt.

Đại sứ Đặng Thị Thu Hà và đoàn công tác của đại sứ quán cũng đã tới thành phố Marrakech hỗ trợ bà con và thực hiện công tác bảo hộ công dân.

Trận động đất có độ lớn 7,2 xảy ra lúc gần nửa đêm 8-9 (giờ địa phương) với tâm chấn nằm cách thành phố Marrakech 72km.

Đài truyền hình quốc gia Morocco cập nhật từ Bộ trưởng Bộ nội vụ đến tối ngày 9-9 cho biết đã có 1.037 người thiệt mạng do động đất và 1.200 người bị thương.

Đây là trận động đất nguy hiểm nhất ở Morocco kể từ năm 1960, theo Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ. Ước tính trận động đất năm 1960 đã giết chết ít nhất 12.000 người.