Một vụ án trong đó một doanh nhân Hà Lan gốc Việt là ông Trịnh Vĩnh Bình kiện chính phủ Việt Nam lần thứ hai dự định xử tại Paris, Pháp vào ngày 21 tháng Tám.

Mời quí vị nghe chúng tôi tóm lại lịch sử vụ án này.

Ông Trịnh Vĩnh Bình là một doanh nhân Hà Lan gốc Việt Nam, đến Hà Lan như là một thuyền nhân vào năm 1976. Sau khi thành đạt ở xứ người, ông về nước làm ăn, bỏ vốn đầu tư vào năm 1990, chủ yếu tại tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. Nhưng đến năm 1999, ông bị chính quyền Bà Rịa Vũng Tàu kết án kinh doanh bất động sản trái phép với bản án 11 năm tù giam. Năm 2000 ông trốn tù, vượt biên lần nữa trở lại Hà Lan. Năm 2003 ông kiện chính phủ Việt Nam tại một tòa án ở Thụy Điển. Để tránh vụ kiện này chính phủ Việt Nam đã ký một thỏa thuận với ông ở Singapore vào năm 2006, theo đó thì ông sẽ giữ bí mật thỏa thuận này, không kiện nữa, và đổi lại chính phủ Việt Nam phải bồi thường cho ông số tiền là 150 triệu đô la Mỹ, trả lại tất cả các tài sản đã bị tịch thu của ông. Nhưng ông nói với thông tín viên Tường An của đài RFA tại châu Âu rằng chính phủ Việt Nam đã không giữ lời hứa nên một lần nữa ông đã kiện chính phủ Việt Nam, và vụ kiện được lên lịch vào ngày 21 tháng tám.

Ông Trịnh Vĩnh Bình nói về việc này với thông tín viên Tường An của đài RFA:

Có một điểm nhất quán giữa hai vụ kiện là: tôi kiện chính phủ Việt Nam lần thứ nhất là vì lý do đòi bồi thường tài sản, trong đó có vấn đề bồi thường nhân thân: nhốt tôi oan. Khi mà ký thỏa thuận ở Singapore thì chính phủ Việt Nam hứa trả lại toàn bộ tài sản. Nhưng sau 7 năm trời chính phủ Việt Nam không trả, dù một tài sản nhỏ cũng không trả. Tôi đọc trong một hồ sơ tôi thấy có những điểm rất là tệ.

Khi tìm kiếm về vụ án Trịnh Vĩnh Bình trên báo chí Việt Nam thì hầu như chỉ thấy có báo Thanh Niên mà cũng chỉ có 8 bài và bài sớm nhất chỉ đến năm 2006.

Theo ông Huỳnh Ngọc Chênh, lúc đó phụ trách mảng chính trị xã hội tại báo Thanh niên, thì trước năm 2006, báo online chưa phát triển nên không còn lưu giữ các bản tin cũng như bài phóng sự. Ông Chênh nhớ lại lý lẽ mà báo Thanh Niên đưa ra trong việc phản đối bắt ông Bình:

“Chúng tôi nói rằng chuyện người nhà đứng tên mua đất là không sai trái, làm như vậy là không được.”

Trong tám bài viết còn lưu lại trên báo Thanh Niên, có hai bài phân tích Việt Nam nên tham gia vụ kiện lần thứ nhất của ông Trịnh Vĩnh Bình hay không, còn 6 bài còn lại là chuyện các quan chức Bà Rịa Vũng Tàu bị kỷ luật khi tiến hành tham ô các tài sản tịch thu của ông Bình.

Thường vụ tỉnh ủy (Bà Rịa Vũng Tàu) đã quyết định chuyện đó thì sẽ chịu trách nhiệm, và đó là quyết định đúng.
-Cựu viên chức đảng cộng sản nói với ông Huỳnh Ngọc Chênh.

Bất chấp việc lên tiếng của báo Thanh Niên về vụ này, Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu vẫn kết án ông Bình. Nhưng sau đó có lẽ các viên chức ở cấp cao hơn đã thấy điều nguy hại nên đã ký thỏa thuận Singapore với ông Bình, và theo thông tin từ ông Huỳnh Ngọc Chênh thì Việt Nam có đền cho ông Bình số tiền 15 triệu đô la Mỹ. Nhà nước Việt Nam đã xử một số quan chức cấp thấp liên quan đến vụ này, nhưng theo ông Chênh thì những người ra quyết định vụ án vẫn không bị xử, tức là cơ quan đảng cộng sản của tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu.

Ông Huỳnh Ngọc Chênh thuật lại ý kiến của một quan chức đảng ủy tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu:

“Tôi có gặp một ông trong thường vụ trong một bữa tiệc, và tôi có nêu lên vấn đề này. Tôi không nhớ ông ấy tên gì. Hình như ông ấy làm Trưởng Ban nội chính hay gì đó. Tôi nêu lên vụ Trịnh Vĩnh Bình với quan điểm như tôi đã nói, rằng bắt ông Bình là sai, thì ông ấy nói là ông ấy hoàn toàn đúng, Thường vụ tỉnh ủy đã quyết định chuyện đó thì sẽ chịu trách nhiệm và đó là quyết định đúng đắn.”

Chung tôi cũng có gửi email đến Ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu để hỏi về vụ này như họ không trả lời.

Tin từ Sứ quan Việt Nam cho chúng tôi biết là Bộ Tư pháp Việt Nam có cử một đoàn sang Paris để ra tòa,