Các kết quả thăm dò công bố vài ngày trước khi diễn ra đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa cho biết ứng cử viên của đảng này, cựu Thống đốc Mitt Romney đã thu hẹp được khoảng cách dẫn điểm của đối thủ đảng Dân chủ, đương kim Tổng thống Barack Obama.

Kết quả thăm dò chung công bố ngày 23/8 của USC Annenberg/Los Angeles Times cho biết trong tất cả các cử tri đã đăng ký có 48% ủng hộ ông Obama và 45% hậu thuẫn ông Romney. Trong số này có 48% những người có thể đi bỏ phiếu nói rằng sẽ lựa chọn ông Obama và 46% chọn ông Romney. Tỷ lệ này cho thấy ông Obama tuy vẫn dẫn điểm nhưng khoảng cách dẫn điểm đã thu hẹp chút ít so với thời điểm hồi tháng Tư.

Cùng ngày, hai tổ chức AP-GfK công bố kết quả thăm dò cho biết cặp liên danh Obama và Phó tổng thống Joe Biden đang tạm dẫn cặp liên danh Romney và Hạ nghị sỹ Paul Ryan với tỷ lệ sát nút 47%-46%, có thay đổi chút ít so với tỷ lệ 47%-44% mà ông Obama dẫn ông Romney ở thời điểm hồi tháng Sáu.

Chính trị giống như bóng đá, luôn có những bất ngờ vào phút chót huống hồ cách biệt giữa hai đối thủ là không nhiều. Ứng viên đảng Cộng hòa vẫn “rộng cửa” bước vào Nhà Trắng.

Giới phân tích cho rằng, bốn yếu tố chủ chốt có thể giúp đảng Cộng hòa giành chiến thắng là: sự tiếp tục tồn tại của Cử tri Đoàn; sự mất quyền bỏ phiếu một cách có hệ thống của hàng triệu cử tri Mỹ đủ tư cách trong thập kỷ qua, trong đó chủ yếu là những người ủng hộ đảng Dân chủ; việc sử dụng máy bỏ phiếu điện tử ngày càng tăng và lan rộng; và việc đảng Cộng hòa kiểm soát các văn phòng thống đốc và thư ký tiểu bang tại các bang chủ chốt chưa quyết định sẽ lại một lần nữa quyết định kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Một yếu tố nữa là những phần tử cốt lõi của hoạt động cộng đồng, đã đứng ra để bảo vệ những lá phiếu ủng hộ ông Barack Obama năm 2008, có thể sẽ không làm như vậy trong năm 2012.

Nhưng trên tất cả là thực tế rằng tiền của các tập đoàn đang trở nên chi phối hoàn toàn tiến trình bầu cử tại Mỹ. Khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2012 đang tới gần, người ta đang chứng kiến những số tiền khổng lồ đổ vào các chiến dịch vận động bầu cử ở tất cả các cấp. Trong cuộc bầu cử bổ sung tại Wisconsin hồi tháng 6 vừa qua, người ta thấy số tiền nhiều gấp 8 lần bình thường đã được chi ra hoặc là để bảo vệ Thống đốc đảng Cộng hòa Scott Walker, hoặc là để tìm cách lật đổ ông này. Và trong cuộc đua gây quỹ tranh cử mùa bầu cử 2012 này, trong khi ông Romney liên tiếp lập kỷ lục gây quỹ thì đương kim Tổng thống đang cạn kiệt hầu bao vì các chương trình quảng cáo.

Xu hướng toàn quốc năm nay là giới tập đoàn ủng hộ đảng Cộng hòa hơn đảng Dân chủ. Trong năm 2012, đảng Cộng hòa sẽ sử dụng những số tiền khổng lồ của các công ty để giành quyền kiểm soát chính phủ từ tay đảng Dân chủ.

Yếu tố quyết định của cuộc bầu cử năm 2008 là sự có mặt của hàng chục nghìn nhà hoạt động tận tâm, những người muốn giành nhiều thời gian hỗ trợ việc đăng ký cử tri, đưa cử tri đi bỏ phiếu, theo dõi các hòm phiếu, tiến hành các cuộc phỏng vấn sau khi bỏ phiếu, giám sát các máy bầu cử điện tử, đảm bảo việc kiểm phiếu công bằng và cân bằng hơn và thông báo cho giới truyền thông về những sai phạm có thể làm sai lệch kết quả bầu cử.

Tuy nhiên, trong 4 năm làm Tổng thống, ông Obama đã xa lánh cộng đồng hoạt động thường dân đã đưa ông vào Nhà Trắng. Do những lập trường của ông về điện hạt nhân, các khoản cứu trợ ngân hàng, công bằng xã hội, quyền tự do dân sự, và các vấn đề khác gần gũi với các nhà hoạt động bình dân, ông Obama đã khiến báo chí tiến bộ thất vọng. Do vậy cộng đồng cánh tả đã bắt đầu mâu thuẫn về việc có bỏ phiếu để ông Obama tái cử hay không. Mặc dù hầu hết những người đã ủng hộ cho ông Obama năm 2008, năm nay có thể vẫn tiếp tục bỏ phiếu cho ông, nhưng các lá phiếu của họ sẽ không làm nên sự khác biệt như năm 2008.

Mặc dù cả đảng Dân chủ và Cộng hòa đều do các tập đoàn chi phối, nhưng năm 2008, ông Obama đã cân bằng được thực tế này với việc thành công tự miêu tả ông là một người thuộc giới thường dân. Nhưng hình ảnh bình dân đó của ông Obama mất đi đã lâu. Người ta hiện không biết liệu các chính sách của Obama, nổi tiếng là ủng hộ các tập đoàn, có mang lại số tiền huy động nhiều như của ông Romney hay không. Nhưng cho dù ông Obama có thành công trong việc giành được sự ủng hộ của đa số cử tri Mỹ, thì cũng sẽ không có đủ các nhà hoạt động tình nguyện đứng ra hỗ trợ để đảm bảo số cử tri tham gia bỏ phiếu cao và việc kiểm phiếu công bằng đủ để Obama giành được nhiệm kỳ thứ hai./.

Vũ Việt