Kinh Khổ

Ngô Minh - Danh hiệu thi đua, trang sức dổm

Chuyện ông Trịnh Xuân Thanh làm Chủ tịch HĐQT công ty Xây lắp dầu khí 3 năm liền chạy được 2 tấm huân chương và một danh hiệu Anh hùng thời đổi mới, rồi thua lỗ 3.000 tỷ đã được báo chí phanh phui.
Gần đây, đọc bài viết “Có nên  bỏ…thi đua” trên TuầnViệt Nam.nét,   tôi rất đồng tình. Vì từ lâu rồi tôi ghét cay ghét đắng chuyện thi đua ở xứ mình, vì thi đua là “chạy, mua thành tích”, nó như một thứ trang sức dởm. Tác giả Đinh Việt Bình viết rất đúng rằng :”Tại nhiều quốc gia trên thế giới, không hề thấy phong trào thi đua, không hề thấy khẩu hiệu “Ra sức…”, “Quyết tâm phấn đấu…” nhưng cái gì của họ cũng tốt, trong đó có sản phẩm đại học. Riêng về giáo dục đại học thì ngay cả các nước trong khối ASEAN cũng đã bỏ xa Việt Nam. Từ lâu, người Việt mình đâu đâu cũng nghe: “Người người thi đua, ngành ngành thi đua”. Và luôn được quán triệt: ” Thi đua là yêu nước, yêu nước phải thi đua”… Nhưng mà….Chỉ trong ngành giáo dục, nơi tôi gắn cả cuộc đời, được chứng kiến nhiều phong trào thi đua, như phong trào thi đua Hai tốt – Dạy tốt, Học tốt… Rồi bỗng dưng một ngày đẹp trời cách đây không xa lại được quán triệt: ” Nói không với bệnh thành tích“. Bệnh! Đã là bệnh thì…nguy rồi. Nói không là điều rất nên. Nhưng mà đâu lại vào đấy”.  Tác giả Đinh Việt Bình chỉ ra một số dẫn chứng trong ngành giáo dục để chứng minh rằng: Thành tích, danh hiệu thi đua là cái không thực chất !
Vậy thi đua mang lại gì cho sự phát triển của nước Việt Nam mới ? Xin thưa: Không mang lại cái gì cả, chỉ mang lại bệnh thành tích ngày càng trầm trọng mà thôi. Và sự dối trá đã lên đến độ hơn cả chú cuội. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc giáo dục con trẻ, vì chúng sẽ  bị nhiễm  thói dối trá từ bé. Vì thế dân gian mới có rất nhiều câu ca dao về chuyện thi đua rất  sâu sắc :” Thi đua ta quyết tiến lên hàng đầu. Hàng đầu rồi tiến đi đâu. Đi đâu không biết hàng đầu tiến lên”, hay :” Thôi, tôi không dám anh hùng, anh hùng là những thằng khùng thằng điên”,v.v..

Từng làm tuyên huấn, báo chí trong quân đội nhiều năm ở chiến trường B2, tôi hiểu rằng, muốn có “anh hùng”, “chiến sĩ thi đua”, “dũng sĩ diệt Mỹ”.v.v..thì phải “xây dựng”. Thành tích một thì “xít” lên 10 để cho “kêu”, để cho trên duyệt và để…tung lên dư luận, để kích động, động viên chiến sĩ xông vào cái chết ! Đơn vị này có “anh hùng”,”dũng sĩ”, thì đơn vị kia cũng phải có. “Con gà tức nhau tiếng gáy” mà. Thể là phải đi tìm cho ra “cốt cán” để xây dựng “điển hình tiên tiến”. Bên Sông Sài Gòn năm 1973, có anh bộ đội tên là Đặng Văn Minh, quê Hải Dương, mang súng B40. Trong trận đánh cứ điểm , anh ta bắn cháy một chiếc xe  tăng địch. Chính trị viên tiểu đoàn quyết định báo cáo thành tích của Minh lên Trung Đoàn để xin thưởng “Huân chương chiến công”, “Dũng sĩ diệt xe tăng”. Tôi lúc đó là “nhà báo của sư đoàn”, được phân công về viết về gương chiến sĩ chiến đấu dũng cảm cho “Bản tin Sư đoàn”. Tôi đạp xe một mình vượt trăm cây số đường rừng về tận đại đội của Minh. Gặp Minh, tôi hỏi theo sách vở : “khi gặp địch , anh đã xác định tư tưởng quyết chiến như thế nào ?” . Minh cầm tay tôi khóc và van xin :” Anh ơi, anh tha cho em. Anh đừng viết về em. Em lạy anh. Anh mà viết, in lên báo, mẹ em ở ngoài Bắc mà đọc được thì khóc hết nước mắt. Mẹ em hay đọc báo Quân Đội nhân dân lắm. Em chẳng quyết bắn gì đâu. Em định trốn vào bụi. Nhưng chiếc xe tăng nó cứ càn về phía em. Em sợ nó nghiến nát mình. Em hoảng hồn, đành nhắm mắt bóp cò. Thế là nó cháy. Anh đừng viết anh nhé. Em sợ lắm, mẹ em mà đọc được…”

Nghe Minh vừa khóc vừa kể, tôi cũng khóc theo. Tất nhiên là tôi không viết về gương chiến đấu đó. Nhưng Minh vẫn được phong tặng nhiều thứ danh hiệu lắm…. Tôi nghe nhiều người kể, mẹ Suốt anh hùng chèo đò trên sông Nhật Lệ xưa cũng thế thôi. Bộ đội và người dân qua đò. Chuyện thường nhật. Bữa đó máy bay Mỹ lao tới bắn con đò. Không chèo cũng chết, mà chèo cũng chết. Thôi thì liều. Mẹ cắn răng chèo đưa khách sang sông. Mặt tái mét. Thế là Mẹ được tôn vinh anh hùng đã chèo đò trong bom đạn đưa bộ đội sang sông…

Không chỉ thêm thành tích cho kêu mà còn bịa ra, dựng khống lên các anh hùng , như chuyện bịa ra anh hùng đuốc sống Lê Văn Tám tẩm xăng đốt mình cháy rực rồi lao vào kho xăng giặc Pháp, như nhà sử học Trần Huy Liệu đã tự thú. Hay là anh hùng Nguyễn Văn Bé cũng không có thật trong thực tế chiến trường.v.v..

Chuyện “thi đua” thời đổi mới bây giờ càng cười ra nước mắt. Tất cả các doanh nghiệp nhà nước được tuyên dương anh hùng, giám đốc của nó dều được anh hùng theo. Nhiều giám đốc “anh hùng” , mà nhờ tham nhũng nên giàu sụ. Thế là được cả tiếng, được cả miếng. Không có người đi vượt biên gửi về, ông giám đốc cũng chi hàng mấy chục tỷ để xây dựng một khu lăng tẩm của ông bà tiên tổ, làm thiên hạ lác mắt. Tôi có anh bạn vong niên làm giám đốc một khách sạn nhà nước. Những năm sắp hưu trí, tôi thấy anh mời tôi đến dự đón huân chương liên tục. Năm trước Huân chương  lao động hạng Ba, năm sau lại đón hạng hai. Hai năm sau cơ quan anh lại rầm rộ  tổ chức cuộc đón Huân chương Lao động hạng Nhất. Cả cơ quan thi đua tỉnh ăn uống no say, vỗ tay rôm rốp. Cờ xí rợp sân khách sạn. Tôi rỉ rả hỏi anh :” Mần răng mà được Huân chương liên tục rứa ?”. Anh cười :” Có chi mô. Chạy là được tất. Chạy gan trời cũng được, chứ Huân chương là cái đinh gì !” Rồi anh kể chuyện chạy Huân chương , nghe vui lắm. Đầu tiên là Công ty tự làm một bản thành tích. Xong, mời mấy anh chuyên viên bên Ban thi đưa tỉnh về góp ý. Mấy anh góp ý nên thêm cái này, thêm cái kia…cho nổi bật. Xong ,chiêu đãi, rồi mỗi người được cái phòng bì mang về. Sau khi thành tích được Ban thi đưa tỉnh trình lãnh đạo tỉnh ký, lại liên hoan , lại phong bì đậm. Sau đó bao lộ phí cho anh chuyên viên thi đưa tỉnh đi cùng cán bộ khách sạn ra Hà Nội, đến nộp hồ sơ cho Ban thi đua Trung ương. Chỉ cần mời bữa nhậu ở nhà hàng kín đáo, phòng bì dày hơn tí, danh sách thi đua sẽ được trình lên chủ tịch nước duyệt. Chủ tịch nước thì chỉ biết ký, làm sao mà qua mặt Ban thi đưa Trung ương được ? Ba lần chạy là  được Huân chương Lao động ba hạng ba, nhì, nhất liền. Tất nhiên đơn vị được huân chương thì  giám đốc cũng được huân chương. Dễ ợt.  Thi đua biến tướng đến mức, một nhà văn ở Huế tâm sự với tôi :” Trong danh sách  đề nghị lên chủ tịch nước tặng giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật , khoa học kỹ thuật năm 2012 rồi, không ít người là lãnh đạo các vụ ở Bộ này, bộ khác, chẳng có mấy thành tích chuyên môn “. Thì họ dại gì mà không “chạy”. Có cái “Giải thưởng Nhà nước” cũng như bỏ tiền ra mua cái bằng tiến sĩ ấy mà, tắt cả đều là trang sức cả thôi, mà là trang sức dởm mới buồn.

Có ông bí thư tỉnh ủy tỉnh nọ, được làm “vua một tỉnh “  hai khóa liền sướng rồi, lại là Trung ương ủy viên, nghĩa là chức tước sang trọng ngất trời rồi, lại giàu có, nhà cửa tòa ngang dãy dọc, mỗi ngày có một tiểu đội người chuyên chăm sóc  sửa sang vườn tược, cây cảnh, sửa chữa nhà trên nhà dưới . Bí thư hàng đêm xách súng cùng đám tùy tùng lên xe Zép đi lên núi săn, Có lần ông bí thư trong đêm bắn phải trâu của đồng bào dân tộc, tỉnh phải lấy tiền ngân sách ( tức tiền thuế của dân)  ra mua trâu bồi thường cho dân bản, nếu không thị sẽ bị dân xử theo luật lệ của bản làng, tức luật rừng “ thân đổi trâu”. Cũng có ông  Bí thư tỉnh ủy đang sống đế vương tỉnh lẻ, bí thư bỗng dưng thích có được cái danh hiệu anh hùng. Đó là chuyện ông Hồ Xuân Mãn “anh hùng”. Đây là vụ điển hình nhất của  danh hiệu thi đua dởm. Ông Hồ Xuân Mãn, 2 nhiệm kỳ Ủy viên Trung ương Đảng, 2 nhiệm kỳ Bí thư tỉnh ủy Thừa Thiên Huế (2000-2010). Trong Đại hội thi đua yêu nước tỉnh Thừa Thiên – Huế lần thứ ba vào ngày 21.8.2010, ông Hồ Xuân Mãn được trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân.. Đây là vinh dự lớn không chỉ của ông Mãn mà đối với toàn thể nhân dân Cố đô Huế.  Nhưng các cựu chiến binh huyện Phong Điền (quê ông Mãn) cùng chiến đấu với ông Mãn ngày xưa phát hiện ra ông Mãn gian dối, khai láo, không chịu được đã làm đơn tố cào gửi lên Trung ương: “Trong 17 thành tích mà ông Mãn khai để được anh hùng chỉ đúng có 2. Nhưng 1 trong 2 thành tích ấy đúng lại gây hậu quả xấu. Và 15 thành tích còn lại đều là bịa đặt, gian dối”.  Ngày 2.1.2014, đoàn công tác Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương (T.Ư) Đảng có buổi làm việc thông báo kết luận với nội dung: Ban thi đua – khen thưởng T.Ư báo cáo các cơ quan chức năng Nhà nước có thẩm quyền xem xét hủy bỏ quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng và thu hồi hiện vật, tiền thưởng của ông Mãn; đồng thời UBKT T.Ư chỉ đạo các cơ quan liên quan kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và xử lý theo quy định đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đã để xảy ra các vi phạm, khuyết điểm trong việc xét đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng cho ông Mãn. Theo kết luận của UBKT T.Ư, 17 thành tích mà ông Mãn khai chỉ đúng có hai. Tuy nhiên, một trong hai thành tích lại gây hậu quả xấu, đó là diệt giặc nhưng làm tổn hại đến cách mạng, nhân dân địa phương.   Như vậy, 15 thành tích còn lại ông Mãn khai đều là bịa đặt, gian dối như: đã tự tổ chức đơn vị đánh gần 100 trận, diệt 150 tên Mỹ – Ngụy, phá hủy 1 máy bay, 37 xe quân sự (1969-1975); dẫn đường cho Quân đoàn 2 giải phóng Huế và truy quét ngụy quân, ngụy quyền… Thành tích “láo” đồng nghĩa với những tặng thưởng cũng được nghi vấn là giả mạo: 33 lần được tặng Dũng sĩ diệt Mỹ; Chiến sĩ thi đua; các Huân chương Chiến công, Giải phóng; Kháng chiến các hạng…

     Kết quả trên gây chấn động dư luận, nhưng không làm mọi người bất ngờ bởi chuyện danh hiệu Anh hùng của ông Mãn đã bị nghi ngờ và tố cáo từ lâu. Gần 20 cựu chiến binh, cán bộ hưu trí là những “nhân chứng sống”, những đồng đội, có người là chỉ huy của ông Mãn tố cáo ông cựu bí thư khai man, bịa đặt, cướp công đồng đội để được phong tặng danh hiệu Anh hùng.  Một anh hùng dỏm bị tước danh hiệu, gây chấn động đất cố đô và cả nước!.

Tôi đã từng nghiên cứu tài liệu, gặp gỡ những chiến sĩ tàu không số Q125 Hải Quân Việt Nam ba tháng liền để viết  tập ký sự “Cổ tích tàu không số”. Thành tích chiến đấu vượt đại dương hiểm nguy vô vàn của các chiến sĩ tàu không số đều gấp trăm ngàn lần ông Bí thư tỉnh nọ hay ông hai lần Ủy viên Trung ương Đảng Hồ Xuân Mãn. Nhưng đơn vị tàu không số cả ngàn  chiến sĩ , vượt đại dương tới 14 năm ròng chở vũ khí vào tận Cà Mau, thế mà 50 năm qua, chỉ 14 thuyền trưởng và thủy thủ được tuyên dương anh hùng. Vì sao vậy ? Vì họ đã hy sinh, không ai “chay danh hiệu cho”. Vì sao vậy ? Vì họ bây giờ là người lao động nghèo khổ ở thôn quê , không có tiền để “chạy danh hiệu” như ông bí thư tỉnh ủy. Ngẫm chuyện mà buồn thúi ruột.

Cuộc đời viết văn, làm báo của tôi có hai kỷ niệm về danh hiệu thi đua buồn nhức nhối. Một lần, năm 2000, tôi đã về tận xã Quảng Công, huyện Quảng Điền bên kia phá Tam giang để lấy tư liệu viết bài “Ông tổ nghề nuôi tôm trên Phá Tam Giang” Phan Thế Phương . Bài báo được in trên báo An ninh thế giới. Sau đó, tôi nghe các anh bên Sở Thủy sản tỉnh Thừa Thiên Huế ( nơi anh Phương làm việc trước đây) kể rằng, sau khi bài báo được đăng, Chủ tịch nước đã đọc được bài báo, thấy anh Phương anh hùng quá, nên điện sang hỏi Ban thi đưa Trung ương :” Anh Phan Thế Phương này  thành tích lớn thế , được phong anh hùng chưa ?”. Thế là Ban thi đua Trung ương điện vào  hỏi Ban Thi đưa tỉnh :” Sao ông Phan Thế Phương lăn lộn cùng dân nuôi tôm giỏi thế mà không có bản thành tích đề nghị phong tặng Anh hùng?…”. Ban Thi đua tỉnh mới trả lời:” Bản thành tích anh Phương chúng tôi đã gửi cách đây mấy năm rồi…”, Thôi thì làm lại hồ sơ. Nhờ thế , anh Phan Thế Phương mới được phong danh hiệu anh hùng năm 2002. Nếu không chắc anh không bao giờ được phong anh hùng, vì anh mất rồi, vợ con lại nghèo, không có người “chạy giúp”.

 Chuyện thứ hai là trường hợp anh Lại Đăng Thiện ở xã Nghĩa Bình, huyện Tân Kỳ, Nghệ An. Anh Thiện đi bộ đội năm 1965, khi mới 18 tuổi. Anh ở tiểu đoàn công binh Quân khu 4, đã 2 lần được truy điệu sống để lái ca nô kích nổ bom từ trường, thông đường đưa bộ đội và súng đạn qua sông suốt địa bàn Quân khu 4. Bản thân anh đã kích nổ hàng ngàn quả thủy lôi, bị thương tật. Anh đã được làm hồ sơ để tuyên dương anh hùng, đã có thông báo “sắp công bố”. Rồi bỗng dưng vì một lý do vớ vẩn , ai đó vu lên rằng ở làng anh là con địa chủ, thế là người ta dừng lại . Chẳng cần về làng kiểm tra. Mà gia đình anh thì nghèo rớt mùng tơi. Thế là khi hết chiến tranh, anh Thiện được ra quân, Không có lương bổng gì, phụ cấp thương binh cũng không . Anh xin đi học y tá. Học xong anh về xã đỡ đẻ cho 400 cháu bé ra đời. Khi buồn nghĩ đến  chuyện cũ anh lại lại thơ nhớ đồng đội. Đến nay anh đã xuất bản được một tập thơ. Một tập nữa đang xin giấy phép. Tôi viết bài báo về anh có tựa đề là “ Người anh hùng chưa được tuyên dương” in báo Văn Nghệ. Tôi còng viết bài thơ Uống với Lại Đăng Thiện :
rót thêm chén nữa hỡi chiều
đò Rô hổn hển như diều đứt dây
sông Con sấp ngửa vơi đầy
say nhau tìm tận góc này nhân gian

ừ, thêm chén nữa, cười khan
đã truy điệu sống chưa tàn cuộc chơi 
đỡ trăm em bé ra đời
trắng tay trắng mắt trắng trời … còn thơ

rót thêm chén nữa, ơ hờ
non non nước nước bao giờ cho khuây
bao nhiêu đồng đội vùi thây
mình may còn sống trắng tay, vẫn là…

ừ thêm chén nữa, a ha
sang hèn chi cõi ta bà ẩm ương
mốt mai còn mấy đoạn trường
đắng cay là chén vô thường.
Thiện ơi…

Năm 2009, tôi cắt bài báo đó, cùng bức thư tâm huyết, gửi ra Ban thi đua Trung ương, kính đề nghị Ban “thử một lần cử người đi về cơ sở, trực tiếp thẩm tra, lập hồ sơ phong anh hùng cho anh Lại văn Thiện”. Nhưng khoảng tháng sau, tôi nhận được thông báo của Ban thi đua Trung ương “đã chuyển thư của anh về đơn vị cũ của anh Thiện ở Quân Khu Bốn”. Thế là từ đó đến nay người anh hùng đích thực đó chẳng ai ngó ngàng gì. Buồn thế đó, thi đua ơi là thi đua !

Cho nên, theo tôi đừng nên biến danh hiệu thi đưa thành thứ trang sức dởm. Nên bỏ việc phát động thi đua. Bỏ hết bộ máy thi đua từ trung ương đến địa phương. Vì đó đã trở thành chỗ “xin-cho” danh hiệu. Chỉ giữ lại vài  người  làm chuyên viên ở Văn phòng Chủ tịch nước , để khi nào có những  công dân, sinh viên có thành tích đột xuất, nổi bật, được cả nước biết đến thì viết bằng khen tặng trực tiếp, như khen cho giáo sư toán Ngô Bảo Châu, như nghệ sĩ  dương cầm Đăng Thái Sơn vậy.

Ngô Minh

(Blog Quà Tặng Xứ Mưa)

Bàn ra tán vào (0)

Comment




  • Input symbols

Ngô Minh - Danh hiệu thi đua, trang sức dổm

Chuyện ông Trịnh Xuân Thanh làm Chủ tịch HĐQT công ty Xây lắp dầu khí 3 năm liền chạy được 2 tấm huân chương và một danh hiệu Anh hùng thời đổi mới, rồi thua lỗ 3.000 tỷ đã được báo chí phanh phui.
Gần đây, đọc bài viết “Có nên  bỏ…thi đua” trên TuầnViệt Nam.nét,   tôi rất đồng tình. Vì từ lâu rồi tôi ghét cay ghét đắng chuyện thi đua ở xứ mình, vì thi đua là “chạy, mua thành tích”, nó như một thứ trang sức dởm. Tác giả Đinh Việt Bình viết rất đúng rằng :”Tại nhiều quốc gia trên thế giới, không hề thấy phong trào thi đua, không hề thấy khẩu hiệu “Ra sức…”, “Quyết tâm phấn đấu…” nhưng cái gì của họ cũng tốt, trong đó có sản phẩm đại học. Riêng về giáo dục đại học thì ngay cả các nước trong khối ASEAN cũng đã bỏ xa Việt Nam. Từ lâu, người Việt mình đâu đâu cũng nghe: “Người người thi đua, ngành ngành thi đua”. Và luôn được quán triệt: ” Thi đua là yêu nước, yêu nước phải thi đua”… Nhưng mà….Chỉ trong ngành giáo dục, nơi tôi gắn cả cuộc đời, được chứng kiến nhiều phong trào thi đua, như phong trào thi đua Hai tốt – Dạy tốt, Học tốt… Rồi bỗng dưng một ngày đẹp trời cách đây không xa lại được quán triệt: ” Nói không với bệnh thành tích“. Bệnh! Đã là bệnh thì…nguy rồi. Nói không là điều rất nên. Nhưng mà đâu lại vào đấy”.  Tác giả Đinh Việt Bình chỉ ra một số dẫn chứng trong ngành giáo dục để chứng minh rằng: Thành tích, danh hiệu thi đua là cái không thực chất !
Vậy thi đua mang lại gì cho sự phát triển của nước Việt Nam mới ? Xin thưa: Không mang lại cái gì cả, chỉ mang lại bệnh thành tích ngày càng trầm trọng mà thôi. Và sự dối trá đã lên đến độ hơn cả chú cuội. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc giáo dục con trẻ, vì chúng sẽ  bị nhiễm  thói dối trá từ bé. Vì thế dân gian mới có rất nhiều câu ca dao về chuyện thi đua rất  sâu sắc :” Thi đua ta quyết tiến lên hàng đầu. Hàng đầu rồi tiến đi đâu. Đi đâu không biết hàng đầu tiến lên”, hay :” Thôi, tôi không dám anh hùng, anh hùng là những thằng khùng thằng điên”,v.v..

Từng làm tuyên huấn, báo chí trong quân đội nhiều năm ở chiến trường B2, tôi hiểu rằng, muốn có “anh hùng”, “chiến sĩ thi đua”, “dũng sĩ diệt Mỹ”.v.v..thì phải “xây dựng”. Thành tích một thì “xít” lên 10 để cho “kêu”, để cho trên duyệt và để…tung lên dư luận, để kích động, động viên chiến sĩ xông vào cái chết ! Đơn vị này có “anh hùng”,”dũng sĩ”, thì đơn vị kia cũng phải có. “Con gà tức nhau tiếng gáy” mà. Thể là phải đi tìm cho ra “cốt cán” để xây dựng “điển hình tiên tiến”. Bên Sông Sài Gòn năm 1973, có anh bộ đội tên là Đặng Văn Minh, quê Hải Dương, mang súng B40. Trong trận đánh cứ điểm , anh ta bắn cháy một chiếc xe  tăng địch. Chính trị viên tiểu đoàn quyết định báo cáo thành tích của Minh lên Trung Đoàn để xin thưởng “Huân chương chiến công”, “Dũng sĩ diệt xe tăng”. Tôi lúc đó là “nhà báo của sư đoàn”, được phân công về viết về gương chiến sĩ chiến đấu dũng cảm cho “Bản tin Sư đoàn”. Tôi đạp xe một mình vượt trăm cây số đường rừng về tận đại đội của Minh. Gặp Minh, tôi hỏi theo sách vở : “khi gặp địch , anh đã xác định tư tưởng quyết chiến như thế nào ?” . Minh cầm tay tôi khóc và van xin :” Anh ơi, anh tha cho em. Anh đừng viết về em. Em lạy anh. Anh mà viết, in lên báo, mẹ em ở ngoài Bắc mà đọc được thì khóc hết nước mắt. Mẹ em hay đọc báo Quân Đội nhân dân lắm. Em chẳng quyết bắn gì đâu. Em định trốn vào bụi. Nhưng chiếc xe tăng nó cứ càn về phía em. Em sợ nó nghiến nát mình. Em hoảng hồn, đành nhắm mắt bóp cò. Thế là nó cháy. Anh đừng viết anh nhé. Em sợ lắm, mẹ em mà đọc được…”

Nghe Minh vừa khóc vừa kể, tôi cũng khóc theo. Tất nhiên là tôi không viết về gương chiến đấu đó. Nhưng Minh vẫn được phong tặng nhiều thứ danh hiệu lắm…. Tôi nghe nhiều người kể, mẹ Suốt anh hùng chèo đò trên sông Nhật Lệ xưa cũng thế thôi. Bộ đội và người dân qua đò. Chuyện thường nhật. Bữa đó máy bay Mỹ lao tới bắn con đò. Không chèo cũng chết, mà chèo cũng chết. Thôi thì liều. Mẹ cắn răng chèo đưa khách sang sông. Mặt tái mét. Thế là Mẹ được tôn vinh anh hùng đã chèo đò trong bom đạn đưa bộ đội sang sông…

Không chỉ thêm thành tích cho kêu mà còn bịa ra, dựng khống lên các anh hùng , như chuyện bịa ra anh hùng đuốc sống Lê Văn Tám tẩm xăng đốt mình cháy rực rồi lao vào kho xăng giặc Pháp, như nhà sử học Trần Huy Liệu đã tự thú. Hay là anh hùng Nguyễn Văn Bé cũng không có thật trong thực tế chiến trường.v.v..

Chuyện “thi đua” thời đổi mới bây giờ càng cười ra nước mắt. Tất cả các doanh nghiệp nhà nước được tuyên dương anh hùng, giám đốc của nó dều được anh hùng theo. Nhiều giám đốc “anh hùng” , mà nhờ tham nhũng nên giàu sụ. Thế là được cả tiếng, được cả miếng. Không có người đi vượt biên gửi về, ông giám đốc cũng chi hàng mấy chục tỷ để xây dựng một khu lăng tẩm của ông bà tiên tổ, làm thiên hạ lác mắt. Tôi có anh bạn vong niên làm giám đốc một khách sạn nhà nước. Những năm sắp hưu trí, tôi thấy anh mời tôi đến dự đón huân chương liên tục. Năm trước Huân chương  lao động hạng Ba, năm sau lại đón hạng hai. Hai năm sau cơ quan anh lại rầm rộ  tổ chức cuộc đón Huân chương Lao động hạng Nhất. Cả cơ quan thi đua tỉnh ăn uống no say, vỗ tay rôm rốp. Cờ xí rợp sân khách sạn. Tôi rỉ rả hỏi anh :” Mần răng mà được Huân chương liên tục rứa ?”. Anh cười :” Có chi mô. Chạy là được tất. Chạy gan trời cũng được, chứ Huân chương là cái đinh gì !” Rồi anh kể chuyện chạy Huân chương , nghe vui lắm. Đầu tiên là Công ty tự làm một bản thành tích. Xong, mời mấy anh chuyên viên bên Ban thi đưa tỉnh về góp ý. Mấy anh góp ý nên thêm cái này, thêm cái kia…cho nổi bật. Xong ,chiêu đãi, rồi mỗi người được cái phòng bì mang về. Sau khi thành tích được Ban thi đưa tỉnh trình lãnh đạo tỉnh ký, lại liên hoan , lại phong bì đậm. Sau đó bao lộ phí cho anh chuyên viên thi đưa tỉnh đi cùng cán bộ khách sạn ra Hà Nội, đến nộp hồ sơ cho Ban thi đua Trung ương. Chỉ cần mời bữa nhậu ở nhà hàng kín đáo, phòng bì dày hơn tí, danh sách thi đua sẽ được trình lên chủ tịch nước duyệt. Chủ tịch nước thì chỉ biết ký, làm sao mà qua mặt Ban thi đưa Trung ương được ? Ba lần chạy là  được Huân chương Lao động ba hạng ba, nhì, nhất liền. Tất nhiên đơn vị được huân chương thì  giám đốc cũng được huân chương. Dễ ợt.  Thi đua biến tướng đến mức, một nhà văn ở Huế tâm sự với tôi :” Trong danh sách  đề nghị lên chủ tịch nước tặng giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật , khoa học kỹ thuật năm 2012 rồi, không ít người là lãnh đạo các vụ ở Bộ này, bộ khác, chẳng có mấy thành tích chuyên môn “. Thì họ dại gì mà không “chạy”. Có cái “Giải thưởng Nhà nước” cũng như bỏ tiền ra mua cái bằng tiến sĩ ấy mà, tắt cả đều là trang sức cả thôi, mà là trang sức dởm mới buồn.

Có ông bí thư tỉnh ủy tỉnh nọ, được làm “vua một tỉnh “  hai khóa liền sướng rồi, lại là Trung ương ủy viên, nghĩa là chức tước sang trọng ngất trời rồi, lại giàu có, nhà cửa tòa ngang dãy dọc, mỗi ngày có một tiểu đội người chuyên chăm sóc  sửa sang vườn tược, cây cảnh, sửa chữa nhà trên nhà dưới . Bí thư hàng đêm xách súng cùng đám tùy tùng lên xe Zép đi lên núi săn, Có lần ông bí thư trong đêm bắn phải trâu của đồng bào dân tộc, tỉnh phải lấy tiền ngân sách ( tức tiền thuế của dân)  ra mua trâu bồi thường cho dân bản, nếu không thị sẽ bị dân xử theo luật lệ của bản làng, tức luật rừng “ thân đổi trâu”. Cũng có ông  Bí thư tỉnh ủy đang sống đế vương tỉnh lẻ, bí thư bỗng dưng thích có được cái danh hiệu anh hùng. Đó là chuyện ông Hồ Xuân Mãn “anh hùng”. Đây là vụ điển hình nhất của  danh hiệu thi đua dởm. Ông Hồ Xuân Mãn, 2 nhiệm kỳ Ủy viên Trung ương Đảng, 2 nhiệm kỳ Bí thư tỉnh ủy Thừa Thiên Huế (2000-2010). Trong Đại hội thi đua yêu nước tỉnh Thừa Thiên – Huế lần thứ ba vào ngày 21.8.2010, ông Hồ Xuân Mãn được trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân.. Đây là vinh dự lớn không chỉ của ông Mãn mà đối với toàn thể nhân dân Cố đô Huế.  Nhưng các cựu chiến binh huyện Phong Điền (quê ông Mãn) cùng chiến đấu với ông Mãn ngày xưa phát hiện ra ông Mãn gian dối, khai láo, không chịu được đã làm đơn tố cào gửi lên Trung ương: “Trong 17 thành tích mà ông Mãn khai để được anh hùng chỉ đúng có 2. Nhưng 1 trong 2 thành tích ấy đúng lại gây hậu quả xấu. Và 15 thành tích còn lại đều là bịa đặt, gian dối”.  Ngày 2.1.2014, đoàn công tác Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương (T.Ư) Đảng có buổi làm việc thông báo kết luận với nội dung: Ban thi đua – khen thưởng T.Ư báo cáo các cơ quan chức năng Nhà nước có thẩm quyền xem xét hủy bỏ quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng và thu hồi hiện vật, tiền thưởng của ông Mãn; đồng thời UBKT T.Ư chỉ đạo các cơ quan liên quan kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và xử lý theo quy định đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đã để xảy ra các vi phạm, khuyết điểm trong việc xét đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng cho ông Mãn. Theo kết luận của UBKT T.Ư, 17 thành tích mà ông Mãn khai chỉ đúng có hai. Tuy nhiên, một trong hai thành tích lại gây hậu quả xấu, đó là diệt giặc nhưng làm tổn hại đến cách mạng, nhân dân địa phương.   Như vậy, 15 thành tích còn lại ông Mãn khai đều là bịa đặt, gian dối như: đã tự tổ chức đơn vị đánh gần 100 trận, diệt 150 tên Mỹ – Ngụy, phá hủy 1 máy bay, 37 xe quân sự (1969-1975); dẫn đường cho Quân đoàn 2 giải phóng Huế và truy quét ngụy quân, ngụy quyền… Thành tích “láo” đồng nghĩa với những tặng thưởng cũng được nghi vấn là giả mạo: 33 lần được tặng Dũng sĩ diệt Mỹ; Chiến sĩ thi đua; các Huân chương Chiến công, Giải phóng; Kháng chiến các hạng…

     Kết quả trên gây chấn động dư luận, nhưng không làm mọi người bất ngờ bởi chuyện danh hiệu Anh hùng của ông Mãn đã bị nghi ngờ và tố cáo từ lâu. Gần 20 cựu chiến binh, cán bộ hưu trí là những “nhân chứng sống”, những đồng đội, có người là chỉ huy của ông Mãn tố cáo ông cựu bí thư khai man, bịa đặt, cướp công đồng đội để được phong tặng danh hiệu Anh hùng.  Một anh hùng dỏm bị tước danh hiệu, gây chấn động đất cố đô và cả nước!.

Tôi đã từng nghiên cứu tài liệu, gặp gỡ những chiến sĩ tàu không số Q125 Hải Quân Việt Nam ba tháng liền để viết  tập ký sự “Cổ tích tàu không số”. Thành tích chiến đấu vượt đại dương hiểm nguy vô vàn của các chiến sĩ tàu không số đều gấp trăm ngàn lần ông Bí thư tỉnh nọ hay ông hai lần Ủy viên Trung ương Đảng Hồ Xuân Mãn. Nhưng đơn vị tàu không số cả ngàn  chiến sĩ , vượt đại dương tới 14 năm ròng chở vũ khí vào tận Cà Mau, thế mà 50 năm qua, chỉ 14 thuyền trưởng và thủy thủ được tuyên dương anh hùng. Vì sao vậy ? Vì họ đã hy sinh, không ai “chay danh hiệu cho”. Vì sao vậy ? Vì họ bây giờ là người lao động nghèo khổ ở thôn quê , không có tiền để “chạy danh hiệu” như ông bí thư tỉnh ủy. Ngẫm chuyện mà buồn thúi ruột.

Cuộc đời viết văn, làm báo của tôi có hai kỷ niệm về danh hiệu thi đua buồn nhức nhối. Một lần, năm 2000, tôi đã về tận xã Quảng Công, huyện Quảng Điền bên kia phá Tam giang để lấy tư liệu viết bài “Ông tổ nghề nuôi tôm trên Phá Tam Giang” Phan Thế Phương . Bài báo được in trên báo An ninh thế giới. Sau đó, tôi nghe các anh bên Sở Thủy sản tỉnh Thừa Thiên Huế ( nơi anh Phương làm việc trước đây) kể rằng, sau khi bài báo được đăng, Chủ tịch nước đã đọc được bài báo, thấy anh Phương anh hùng quá, nên điện sang hỏi Ban thi đưa Trung ương :” Anh Phan Thế Phương này  thành tích lớn thế , được phong anh hùng chưa ?”. Thế là Ban thi đua Trung ương điện vào  hỏi Ban Thi đưa tỉnh :” Sao ông Phan Thế Phương lăn lộn cùng dân nuôi tôm giỏi thế mà không có bản thành tích đề nghị phong tặng Anh hùng?…”. Ban Thi đua tỉnh mới trả lời:” Bản thành tích anh Phương chúng tôi đã gửi cách đây mấy năm rồi…”, Thôi thì làm lại hồ sơ. Nhờ thế , anh Phan Thế Phương mới được phong danh hiệu anh hùng năm 2002. Nếu không chắc anh không bao giờ được phong anh hùng, vì anh mất rồi, vợ con lại nghèo, không có người “chạy giúp”.

 Chuyện thứ hai là trường hợp anh Lại Đăng Thiện ở xã Nghĩa Bình, huyện Tân Kỳ, Nghệ An. Anh Thiện đi bộ đội năm 1965, khi mới 18 tuổi. Anh ở tiểu đoàn công binh Quân khu 4, đã 2 lần được truy điệu sống để lái ca nô kích nổ bom từ trường, thông đường đưa bộ đội và súng đạn qua sông suốt địa bàn Quân khu 4. Bản thân anh đã kích nổ hàng ngàn quả thủy lôi, bị thương tật. Anh đã được làm hồ sơ để tuyên dương anh hùng, đã có thông báo “sắp công bố”. Rồi bỗng dưng vì một lý do vớ vẩn , ai đó vu lên rằng ở làng anh là con địa chủ, thế là người ta dừng lại . Chẳng cần về làng kiểm tra. Mà gia đình anh thì nghèo rớt mùng tơi. Thế là khi hết chiến tranh, anh Thiện được ra quân, Không có lương bổng gì, phụ cấp thương binh cũng không . Anh xin đi học y tá. Học xong anh về xã đỡ đẻ cho 400 cháu bé ra đời. Khi buồn nghĩ đến  chuyện cũ anh lại lại thơ nhớ đồng đội. Đến nay anh đã xuất bản được một tập thơ. Một tập nữa đang xin giấy phép. Tôi viết bài báo về anh có tựa đề là “ Người anh hùng chưa được tuyên dương” in báo Văn Nghệ. Tôi còng viết bài thơ Uống với Lại Đăng Thiện :
rót thêm chén nữa hỡi chiều
đò Rô hổn hển như diều đứt dây
sông Con sấp ngửa vơi đầy
say nhau tìm tận góc này nhân gian

ừ, thêm chén nữa, cười khan
đã truy điệu sống chưa tàn cuộc chơi 
đỡ trăm em bé ra đời
trắng tay trắng mắt trắng trời … còn thơ

rót thêm chén nữa, ơ hờ
non non nước nước bao giờ cho khuây
bao nhiêu đồng đội vùi thây
mình may còn sống trắng tay, vẫn là…

ừ thêm chén nữa, a ha
sang hèn chi cõi ta bà ẩm ương
mốt mai còn mấy đoạn trường
đắng cay là chén vô thường.
Thiện ơi…

Năm 2009, tôi cắt bài báo đó, cùng bức thư tâm huyết, gửi ra Ban thi đua Trung ương, kính đề nghị Ban “thử một lần cử người đi về cơ sở, trực tiếp thẩm tra, lập hồ sơ phong anh hùng cho anh Lại văn Thiện”. Nhưng khoảng tháng sau, tôi nhận được thông báo của Ban thi đua Trung ương “đã chuyển thư của anh về đơn vị cũ của anh Thiện ở Quân Khu Bốn”. Thế là từ đó đến nay người anh hùng đích thực đó chẳng ai ngó ngàng gì. Buồn thế đó, thi đua ơi là thi đua !

Cho nên, theo tôi đừng nên biến danh hiệu thi đưa thành thứ trang sức dởm. Nên bỏ việc phát động thi đua. Bỏ hết bộ máy thi đua từ trung ương đến địa phương. Vì đó đã trở thành chỗ “xin-cho” danh hiệu. Chỉ giữ lại vài  người  làm chuyên viên ở Văn phòng Chủ tịch nước , để khi nào có những  công dân, sinh viên có thành tích đột xuất, nổi bật, được cả nước biết đến thì viết bằng khen tặng trực tiếp, như khen cho giáo sư toán Ngô Bảo Châu, như nghệ sĩ  dương cầm Đăng Thái Sơn vậy.

Ngô Minh

(Blog Quà Tặng Xứ Mưa)

BÀN RA TÁN VÀO

Đề bài :"Tiếng Việt, yêu & ghét" - Lê Hữu ( Trần Văn Giang ghi lại )

'vô hình trung' là nghĩa gì vậy, sao cứ thích dùng, hình như có nghĩa là 'vô tình'

Xem Thêm

Đề bài :TIN CHIẾN SỰ MỚI NHẤT[ CẬP NHẬT NGÀY 20 -5 - 2022 ]

Suu cao,thue nang,nhu yeu pham tang gia.Kinh te eo seo...Vay ma dang Lua van lay tien cua dan tro giup linh tinh.Mo cua bien gioi.Ung ho toi ac truc tiep khi sua luat cho phep trom cuop o muc do <1.000 dollars thi vo toi....Neu vao thoi diem Trump,bon Lua da ho hoan nhu the nao ??? Nhung nguoi bau ban vi chut tu loi ,nghi gi ve dat nuoc ??? Phai chang day khong phai la dat nuoc minh ??? bat qua,lai tro ve que huong cu...Neu vay,ban la thang cho chet ! mien ban !

Xem Thêm

Đề bài :Tin Mới Nhất Về Chiến Sư Ucraina [ CẬP NHẬT NGÀY 14-5-2022 ]

Chung nao moi vet nho cua ho nha Dan da duoc tay xoa trang boc,thi Uk moi co hy vong...ngung chien.Cung vay,ngay nao ma cac cong ty ,co goc gac tu cac dang bac nu luu-anh hao cua khoi tu do va ong chief police va dang Lua thi moi giai xong phuong trinh tau cong !

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Hình cũ - Hà Thượng Thủ

Ngắm lại hình xưa chịu mấy ông Những Linh, Tùng, Duẫn với Mười, Đồng Mặt mày ai lại đi hồ hởi Phấn khởi khi Tàu cướp Biển Đông Phải chăng “quý” mặt đã thành mông Con mắt nay đà có nhưng không Nên mới chổng khu vào hải đảo Gia tài gấm vóc của tổ tông?

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm