Human Rights Watch

Cấn Thị Thêu phản đối công an sử dụng bạo lực. Bà mang trên tay bức hình con trai là Trịnh Bá Tư bị côn đồ thân chính quyền tấn công vào tháng Sáu năm 2015. © private.

Nên thương lượng với những người biểu tình đòi đất thay vì bỏ tù họ

(New York) – Hôm nay Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu rằng chính quyền Việt Nam cần hủy bỏ mọi cáo buộc đối với một nhà hoạt động vì quyền lợi đất đai đang sắp phải hầu tòa vì đã thực hiện các quyền của mình một cách ôn hòa, và trả tự do vô điều kiện cho bà. Vào ngày 20 tháng Chín năm 2016, một tòa án ở Hà Nội sẽ mở phiên tòa xử Cấn Thị Thêu về hành vi “gây rối trật tự công cộng” theo điều 245 bộ luật hình sự vì bà cùng với một số người khác đã tiến hành biểu tình ôn hòa phản đối trưng thu đất đai. 

Ngày mồng 10 tháng Sáu, chính quyền Hà Nội bắt giữ Cấn Thị Thêu, 54 tuổi, và cáo buộc bà về hành vi “gây rối trật tự công cộng” sau khi bà cùng nhiều người dân phường Dương Nội mang biểu ngữ đến các cơ quan chính phủ ở Hà Nội để khiếu nại về việc trưng thu đất. Bà cũng bị cáo buộc đã kích động người dân phường Dương Nội tẩy chay cuộc bầu cử quốc gia hồi tháng Năm. Sau khi bị bắt, Cấn Thị Thêu đã tuyệt thực hơn 10 ngày.

Hơn một thập kỷ trước, vào tháng Sáu năm 2006, chính quyền địa phương quyết định trưng thu đất nông nghiệp ở phường Dương Nội thuộc quận Hà Đông và chuyển đổi khu vực này thành đất đô thị. Hàng trăm hộ gia đình đã biểu tình phản đối sự thiếu minh bạch trong quá trình trưng thu và đền bù không thỏa đáng cho những gia đình bị mất sinh kế. Chính quyền chỉ có những nỗ lực không đáng kể trong việc thương lượng với người dân địa phương và giải quyết khiếu nại của họ. Vào tháng Tư năm 2014, chính quyền đã sử dụng vũ lực để giải tỏa đất và đánh đập dã man nhiều người phản đối việc giải tỏa.

Bà Cấn Thị Thêu bị bắt ngay tại hiện trường vì chụp ảnh và quay phim quá trình cưỡng chế. Bà bị cáo buộc về tội “chống người thi hành công vụ” theo điều 257 của bộ luật hình sự. Chồng bà, ông Trịnh Bá Khiêm cũng bị bắt và cáo buộc về cùng tội danh nói trên. Tháng Chín năm 2014, cả hai đều bị kết án. Cấn Thị Thêu bị xử 15 tháng tù giam và Trịnh Bá Khiêm 18 tháng (sau đó giảm xuống 14 tháng). Tháng Sáu năm 2015, vào thời điểm Trịnh Bá Khiêm thi hành xong bản án, hàng chục nhà hoạt động vì quyền lợi đất đai và blogger đã đến Trại giam Số 6 ở tỉnh Nghệ An để chào đón ông. Nhóm này đã bị nhiều người đàn ông mặc thường phục tấn công. Người con trai út của bà Cấn Thị Thêu, Trịnh Bá Tư, bị thương nặng. Tháng Bảy năm 2015, bà Cấn Thị Thêu thi hành xong bản án tại Trại giam Số 5 ở tỉnh Thanh Hóa.

Sau khi ra tù, Cấn Thị Thêu tiếp tục vận động cho các vấn đề về đất đai và môi trường. Bà tham gia các cuộc biểu tình đòi trả tự do cho luật sư nhân quyền nổi tiếng Nguyễn Văn Đài và cộng sự Lê Thu Hà, yêu cầu chính phủ hủy bỏ điều 88 của bộ luật hình sự có nội dung hình sự hóa các hành vi phê phán chính quyền một cách ôn hòa. Bà tham gia biểu tình phản đối công an bạo hành và tham gia tuyệt thực để ủng hộ tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức.

“Khi Đảng Cộng sản Việt Nam cần sự ủng hộ của nông dân, đảng kêu gọi ‘người cày có ruộng,’” ông Adams nói. “Nhưng giờ đây đảng lại bỏ tù những người cổ vũ đúng khẩu hiệu đó.”