NỖI BÂNG KHUÂNG   -   CAO MỴ NHÂN 

Trong thế giới văn chương " tiền chiến VN ", cũng khá đông quý vị thi sĩ lớn, thường được kể là Huy Cận , Xuân Diệu , Thế Lữ , Lưu trọng Lư , Chế Lan Viên , Tế Hanh ...
Xuống một đợt , kê theo  " tiếng tăm ...thơ " và ảnh hưởng phổ biến trong giới mộ điệu , là quý thi sĩ Nguyễn Bính , Thâm Tâm , Trần huyền Trân ...
Nữ lưu thi sĩ , xin đan cử 3 vị theo thứ tự bắc trung nam : Anh Thơ , Tương Phố , Mộng Tuyết Thất Tiểu Muội . 
Phạm vi chuyện kể này , không ghi tất cả quý thi sĩ tiền chiến VN  đầy đủ được . 
Tôi chỉ xin mon  men ngó chiếu thơ của thi sĩ Thế Lữ , là một thành viên trong Tự Lực Văn Đoàn , một trong 2 vị đặc trách bộ môn thơ , Tú Mỡ và Thế Lữ . 
Ai cũng biết , nhất là học sinh chúng tôi ngày xưa , từ hồi tiểu học , rằng thi sĩ Thế Lữ tên thật là Nguyễn Thứ Lễ ( 1907 - 1989 ) , người đa tài về thơ ca , kịch nghệ...
Tôi sẽ chỉ kể chuyện vòng ngoài của chiếu thơ Thế Lữ rực rỡ hào quang danh vọng văn chương đó thôi .
Thế thì ngày thông thương nam bắc  1975 , thi sĩ Thế Lữ mới 68 tuổi , vô nam cùng một số quý vị thi văn sĩ cùng thời như Huy Cận , Xuân Diệu  vv...
Quý vị nêu trên thường tới lui biệt thự Úc  Viên của nữ sĩ Mộng Tuyết ...thăm xã giao  .
Đó cũng là lý do thi sĩ Vũ Hoàng Chương cùng gia đình đang tá túc ở " Gác Mây " trên tầng 1 Úc Viên , phải dọn qua hẻm chùa Kim Liên Khánh Hội , ở với gia đình cố thi sĩ Đinh Hùng sau cuộc đổi đời bi thảm 30-4-1975 . 
Năm 1987 , tức là đã 12 năm sau " tháng 4 đen " của dân miền nam , Saigon đã lác đác có những câu lạc bộ Văn nghệ các quận trong thành phố. 
Câu lạc bộ Dưỡng sinh Viện Y Dược Học Dân Tộc cũng có những buổi sinh hoạt văn nghệ giúp các cụ cao niên và bệnh nhân , nên tôi cũng tổ chức một buổi giới thiệu thơ tiền chiến , nhưng không dành riêng một tác giả nào . 
Bỗng tôi thấy 2 phụ nữ đứng tuổi , mặc áo dài  từ dưới cầu thang đi lên lầu 2 của ngôi nhà 3 tầng , ngoài bệnh viện Y Dược học Dân tộc , tọa lạc tai ngã tư Công Lý , Nguyễn Minh Chiếu xưa , bước vô hội trường CLB Dưỡng Sinh , nơi tôi đang sắp xếp chương trình thi ca buổi ấy . 
Một trong hai phụ nữ là bà Huệ Đăng , thường cùng bà  Kim Bảng ngâm thơ trong ban Cổ nhạc Bắc Phần , của Đài phát thanh Saigon trước 1975 . 
Hai bà tới với nhã ý : chỉ ngâm thơ nếu có thi sĩ Thế Lữ hiện diện . 
Tôi đính chính là chúng tôi không mời thi sĩ Thế Lữ , vì cụ đã 80 tuổi rồi (  1987  ) , buổi đó chỉ là sinh hoạt trong phạm vi nhỏ . 
Hai năm sau , 1989 , cụ thi sĩ Thế Lữ mãn phần , rong chơi dương thế 82 năm  ...
Vào khoảng cuối thế kỷ trước đây , nhà văn Viễn Sơn , tức Bác sĩ Nguyễn Tường Bách , người thứ 7 trong anh em dòng Nguyễn Tường  , ra mắt cuốn hồi ký chính trị Trên Sông Hồng Cuồn Cuộn , do giáo sư Lưu Trung Khảo tổ chức ở thủ đô tị nạn Bolsa , Hoa kỳ .
Cụ Viễn Sơn Bác sĩ Nguyễn Tường Bách mời tôi trình bầy bài thơ  " Giây Phút Chạnh Lòng " của thi sĩ Thế Lữ , tặng nhà văn Nhất Linh Nguyễn Tường Tam , đã được in trong phần cuối cuốn tiểu thuyết Đoạn Tuyệt , viết năm 1936 . 
Với tư tưởng canh tân xã hội , các nhà văn thơ trong Tự Lực Văn Đoàn , đã viết nhiều sách truyện , điển hình như Nhất Linh Nguyễn Tường Tam , Hoàng Đạo Nguyễn Tường Long , toàn là tiểu thuyết luận đề nóng bỏng , muốn xô ngã những bức tường rêu xã hội cổ hủ , dựng nên hình ảnh " nhân vật Dũng " trong và ngoài tác phẩm Đoạn Tuyệt . 
Hoá cho nên ,nỗi bâng khuâng trong " Giây Phút Chạnh Lòng " của thi sĩ Thế Lữ , cũng là nỗi bâng khuâng chung cho tất cả những  " hình ảnh Dũng " nêu trên . 
Để tham khảo về quý vị thành viên trong Tự lực Văn Đoàn  gồm 4 nhà văn : Khái Hưng , Nhất Linh , Hoàng Đạo , Thạch Lam , 2 nhà thơ chính Tú Mỡ , Thế Lữ , một nhà thơ vẫn trong tranh cãi , mà ngay khi còn hiện diện , cuối thế kỷ vừa qua , vẫn chưa ai ghi vào danh sách Tự Lực Văn Đoàn là Thi sĩ Xuân Diệu .
Vẫn trong tôn chỉ , tôi viết theo những kỷ niệm nhỏ mà tôi được biết rất tình cờ , về nhà thơ Xuân Diệu có ở Tự Lực Văn Đoàn không ?
Năm 1982 ,sau khi  tôi đã đi tù cải tạo về ,vốn ở hội thơ Quỳnh Dao do nữ sĩ Mộng Tuyết niên trưởng Thứ 3 , sau 2 nữ sĩ  quá cố : Cao Ngọc Anh và Đào Vân Khanh , nên tôi thường tới Úc Viên gặp nữ sĩ Mộng  Tuyết . Tại đó tôi gặp nữ sĩ Anh Thơ , người đoạt giải thơ do Tự Lực Văn Đoàn tổ chức . 
Nữ sĩ Anh Thơ cho tôi coi bản chứng chỉ,  ghi nhận nữ sĩ Anh Thơ trúng giải Tự lực Văn Đoàn  có 3 thi sĩ ký tên : Tú Mỡ , Thế Lữ . Xuân Diệu . 
Những ngày ở trong nước , tôi không thấy vấn đề trên được đặt ra . Bởi vì những ngày đó 2 thi sĩ Thế Lữ , Xuân Diệu còn tại thế , việc xác nhận nào khó khăn gì , còn nhà thơ Tú Mỡ thì vắng mặt cõi đời . 
Tới khi ra Hải ngoại , khoảng thập niên cuối thế kỷ trước , bắt đầu có diễn đàn : thi sĩ Xuân Diệu có ở Tự Lực Văn đoàn không ? Rất nhiều ý kiến ,  nhưng , có một nhân chứng sống nhất là nhà văn Bác sĩ Nguyễn Tường Bách , bút hiệu Viễn Sơn , khi còn tại thế , lại chẳng thấy vị nào tới hỏi . 
Ý tôi muốn nói là nhà văn Viễn  Sơn Nguyễn Tường Bách cũng ở Tự lực Văn đoàn , cụ chuyên lo các việc Văn phòng , xếp đặt nội vụ , chăm lo tác phẩm in ấn ...cho quý vị thành viên TLVĐ ,hẳn phải rõ thi sĩ Xuân Diệu với TLVĐ rồi . 
Trở lại thi sĩ lớn Thế Lữ , theo như các sưu tầm , thì tác phẩm không nhiều , là thơ mới thật , nhưng thơ của thi sĩ Thế Lữ mang âm hưởng đặc biệt , tình cảm trong nỗi thao thức , mong chờ một điều gì đó , không giống thơ mới của các vị tiền chiến khác .
Tất nhiên quý vị khi tìm hiểu thơ thi sĩ Thế Lữ thì có nhiều tài liệu lắm , riêng tôi thấy 3 bài sau đây là người nghe biết ngay thơ Thế Lữ , khỏi lo bị lầm : 

Tiếng sáo Thiên thai 
Giây phút chạnh lòng , và độc đáo nhất : Nhớ Rừng . 
  
    CAO MỴ NHÂN (HNPD)  

Click vào để nghe