Di Sản Hồ Chí Minh

MIỀN BẮC MỘT THỬA NÀO - CAO MỴ NHÂN

( HNPĐ ) Ở một phần đất không khắc nghiệt khí hậu lắm, nhưng cứ nghĩ đến cảnh gió bấc mưa phùn xứ Bắc kỳ mà nản.



 
( HNPĐ ) Ở một phần đất không khắc nghiệt khí hậu lắm, nhưng cứ nghĩ đến cảnh gió bấc mưa phùn xứ Bắc kỳ mà nản.

Thủa tôi bắt đầu lớn lên, tức là vừa xong bậc tiểu học, bắt đầu vào đệ thất tức lớp 6 bây giờ, tôi đã biết buồn theo ngày tháng ...âm lịch đón nhận thời tiết và chán chường thời tiết, cũng chưa khi nào phải mặc mấy cái áo len như đang ở Hoa kỳ này, mà cái rét thì thật sự cắt da, nứt nẻ chân tay, năm nào cũng vậy.
 
Ông Nội tôi có một quyển sách cũ lắm, giấy vàng ố, viết toàn chữ Nho, giống chữ Tàu (Hán), tôi cứ gọi là sách chữ Nho.

Quyển sách đó để ngay trên bàn nước nơi nhà khách, và cũng là chỗ ở riêng của ông Nội tôi. Còn gia đình ba má và chúng tôi thì ở nhà lớn sát cạnh nhà khách, có cái cửa đi thông phía trong, nên không phải đi vòng ra phía ngoài sân chung của 2 nhà.

Nhìn qua thì nhà nội có vẻ tiên tiến kiểu thượng bán thế kỷ 20. Nhưng vẫn có nét gì quê mùa từ nhiều đời trước như nhất cử nhất động đều dùng lịch ta, tức âm lịch, thí dụ: 

--Có phải đầu tháng chạp nhà ta làm cái giỗ ...

- - Cậu P. Bắt đầu nhiệm sở ở Hải phòng ngày 25 tháng 10 thiếu đó hả? Không được, xin đổi lại đầu tháng sau để tháng đủ năm tròn tốt hơn.

Cũng trong tinh thần "âm lịch",  thời xa xưa ấy tôi tình cờ được nghe chuyện thời tiết giữa ông Nội tôi với một vị Phó lý làng bên tới chơi. 

Ông Phó lý tên Vu nên  làng quê gọi Phó Vu. Có lẽ quanh năm ông Phó Vu chỉ sinh hoạt với mấy làng ở ngoại thành Hà Nội, chẳng hề biết tới hiệu cơm Tám giò chả Hà thành nữa, nhưng mới 30 tuổi mà ông đã có 3 bà vợ, sự nghiệp là kế thừa cơ ngơi ruộng cả ao liền của cha ông để lại. 

Phó Vu qua hỏi ông Nội tôi về thời tiết để cày cấy gieo trồng cho khỏi mất mùa vì người cha đang đau nặng, ông  đang gặp chút trở ngại gì đó.

Tôi nghe ông Nội tôi giảng: Âm lịch là ngày tháng vận hành theo các tuần trăng, cứ khoảng vài tuần là một tiết, thí dụ tiểu tuyết thì hai tuần sau là đại tuyết, còn gọi tiểu hàn, đại hàn, kế tới  đông chí, chuẩn bị lập xuân.

Năm thì 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông. Mùa nào cũng có cái lợi và bất lợi của nó. Mỗi mùa 3 tháng, khởi sự giêng, hai, ba là xuân rồi tiếp hết năm ,3 tháng cuối năm là mùa đông nhưng không nói 10, 11, 12 mà lại gọi mười, một, chạp.. .mùa xuân không nói 1, 2, 3 mà là: giêng, hai, ba ...

Phó Vu gật đầu thưa: Vâng ạ, cụ nói mùa nào cũng có cái lợi, cái hại là sao ?

-- Tóm tắt ông hay thế này nhá, mùa nào cũng có 3 chữ đầu của mỗi tháng là: mạnh, trọng, quý. Thí dụ: với mùa đông này, tháng mạnh  đông (mười), có những luồng gió mạnh táp vào vạn vật, nên khó tránh được giá lạnh. Kế tới tháng trọng đông (tháng gọi là một) thì những gì quan trọng nhất của mùa đông đều xuất hiện ở tháng này như đại hàn, đông chí, sau cùng là tháng quý đông (Chạp). Quý ở đây là quý hoá, quý hiếm, là những gì sắp kết thúc nên phải trân trọng nó, là tinh hoa giữ lại, và cũng là Hoa mãn khai của mỗi mùa ...

Nói thế ông hiểu chứ, chẳng hạn quý phi là phi tần được trân trọng nhất của vua. Do đó quý xuân, quý hạ, quý thu, quý l đông cũng đều là đến hẹn chuyển mùa khác. Xem như là thời gian bắt đầu chấm dứt giai đoạn này, nếu không tốt đẹp thì đầu mùa kế tiếp sẽ tươi sáng hơn. Còn nêu thời điểm cuối mùa này được như ý, thì phải biết trân trọng, giữ gìn cho ngày tháng được vuông tròn. 

Còn muốn áp dụng vào mùa màng thì phải tuỳ thời tiết để không bị mất mùa.

Lịch của trăng hay âm lịch chi tiết từng ngày thiếu, tháng thừa,  rất huyền vi như có thiếu (ngày), đủ (tháng) mới dư thừa tức là nhuận (năm), cũng có ý nghĩa bù đắp cho tuổi tác đời người ...

Ôi  phương đông tưởng khiêm cung nhưng vô cùng huyễn hoặc, ẩn dụ.
 
CAO MỴ NHÂN ( HNPĐ )
30-11-2015

Bàn ra tán vào (0)

Comment




  • Input symbols

MIỀN BẮC MỘT THỬA NÀO - CAO MỴ NHÂN

( HNPĐ ) Ở một phần đất không khắc nghiệt khí hậu lắm, nhưng cứ nghĩ đến cảnh gió bấc mưa phùn xứ Bắc kỳ mà nản.



 
( HNPĐ ) Ở một phần đất không khắc nghiệt khí hậu lắm, nhưng cứ nghĩ đến cảnh gió bấc mưa phùn xứ Bắc kỳ mà nản.

Thủa tôi bắt đầu lớn lên, tức là vừa xong bậc tiểu học, bắt đầu vào đệ thất tức lớp 6 bây giờ, tôi đã biết buồn theo ngày tháng ...âm lịch đón nhận thời tiết và chán chường thời tiết, cũng chưa khi nào phải mặc mấy cái áo len như đang ở Hoa kỳ này, mà cái rét thì thật sự cắt da, nứt nẻ chân tay, năm nào cũng vậy.
 
Ông Nội tôi có một quyển sách cũ lắm, giấy vàng ố, viết toàn chữ Nho, giống chữ Tàu (Hán), tôi cứ gọi là sách chữ Nho.

Quyển sách đó để ngay trên bàn nước nơi nhà khách, và cũng là chỗ ở riêng của ông Nội tôi. Còn gia đình ba má và chúng tôi thì ở nhà lớn sát cạnh nhà khách, có cái cửa đi thông phía trong, nên không phải đi vòng ra phía ngoài sân chung của 2 nhà.

Nhìn qua thì nhà nội có vẻ tiên tiến kiểu thượng bán thế kỷ 20. Nhưng vẫn có nét gì quê mùa từ nhiều đời trước như nhất cử nhất động đều dùng lịch ta, tức âm lịch, thí dụ: 

--Có phải đầu tháng chạp nhà ta làm cái giỗ ...

- - Cậu P. Bắt đầu nhiệm sở ở Hải phòng ngày 25 tháng 10 thiếu đó hả? Không được, xin đổi lại đầu tháng sau để tháng đủ năm tròn tốt hơn.

Cũng trong tinh thần "âm lịch",  thời xa xưa ấy tôi tình cờ được nghe chuyện thời tiết giữa ông Nội tôi với một vị Phó lý làng bên tới chơi. 

Ông Phó lý tên Vu nên  làng quê gọi Phó Vu. Có lẽ quanh năm ông Phó Vu chỉ sinh hoạt với mấy làng ở ngoại thành Hà Nội, chẳng hề biết tới hiệu cơm Tám giò chả Hà thành nữa, nhưng mới 30 tuổi mà ông đã có 3 bà vợ, sự nghiệp là kế thừa cơ ngơi ruộng cả ao liền của cha ông để lại. 

Phó Vu qua hỏi ông Nội tôi về thời tiết để cày cấy gieo trồng cho khỏi mất mùa vì người cha đang đau nặng, ông  đang gặp chút trở ngại gì đó.

Tôi nghe ông Nội tôi giảng: Âm lịch là ngày tháng vận hành theo các tuần trăng, cứ khoảng vài tuần là một tiết, thí dụ tiểu tuyết thì hai tuần sau là đại tuyết, còn gọi tiểu hàn, đại hàn, kế tới  đông chí, chuẩn bị lập xuân.

Năm thì 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông. Mùa nào cũng có cái lợi và bất lợi của nó. Mỗi mùa 3 tháng, khởi sự giêng, hai, ba là xuân rồi tiếp hết năm ,3 tháng cuối năm là mùa đông nhưng không nói 10, 11, 12 mà lại gọi mười, một, chạp.. .mùa xuân không nói 1, 2, 3 mà là: giêng, hai, ba ...

Phó Vu gật đầu thưa: Vâng ạ, cụ nói mùa nào cũng có cái lợi, cái hại là sao ?

-- Tóm tắt ông hay thế này nhá, mùa nào cũng có 3 chữ đầu của mỗi tháng là: mạnh, trọng, quý. Thí dụ: với mùa đông này, tháng mạnh  đông (mười), có những luồng gió mạnh táp vào vạn vật, nên khó tránh được giá lạnh. Kế tới tháng trọng đông (tháng gọi là một) thì những gì quan trọng nhất của mùa đông đều xuất hiện ở tháng này như đại hàn, đông chí, sau cùng là tháng quý đông (Chạp). Quý ở đây là quý hoá, quý hiếm, là những gì sắp kết thúc nên phải trân trọng nó, là tinh hoa giữ lại, và cũng là Hoa mãn khai của mỗi mùa ...

Nói thế ông hiểu chứ, chẳng hạn quý phi là phi tần được trân trọng nhất của vua. Do đó quý xuân, quý hạ, quý thu, quý l đông cũng đều là đến hẹn chuyển mùa khác. Xem như là thời gian bắt đầu chấm dứt giai đoạn này, nếu không tốt đẹp thì đầu mùa kế tiếp sẽ tươi sáng hơn. Còn nêu thời điểm cuối mùa này được như ý, thì phải biết trân trọng, giữ gìn cho ngày tháng được vuông tròn. 

Còn muốn áp dụng vào mùa màng thì phải tuỳ thời tiết để không bị mất mùa.

Lịch của trăng hay âm lịch chi tiết từng ngày thiếu, tháng thừa,  rất huyền vi như có thiếu (ngày), đủ (tháng) mới dư thừa tức là nhuận (năm), cũng có ý nghĩa bù đắp cho tuổi tác đời người ...

Ôi  phương đông tưởng khiêm cung nhưng vô cùng huyễn hoặc, ẩn dụ.
 
CAO MỴ NHÂN ( HNPĐ )
30-11-2015

BÀN RA TÁN VÀO

Đề bài :"Tiếng Việt, yêu & ghét" - Lê Hữu ( Trần Văn Giang ghi lại )

'vô hình trung' là nghĩa gì vậy, sao cứ thích dùng, hình như có nghĩa là 'vô tình'

Xem Thêm

Đề bài :TIN CHIẾN SỰ MỚI NHẤT[ CẬP NHẬT NGÀY 20 -5 - 2022 ]

Suu cao,thue nang,nhu yeu pham tang gia.Kinh te eo seo...Vay ma dang Lua van lay tien cua dan tro giup linh tinh.Mo cua bien gioi.Ung ho toi ac truc tiep khi sua luat cho phep trom cuop o muc do <1.000 dollars thi vo toi....Neu vao thoi diem Trump,bon Lua da ho hoan nhu the nao ??? Nhung nguoi bau ban vi chut tu loi ,nghi gi ve dat nuoc ??? Phai chang day khong phai la dat nuoc minh ??? bat qua,lai tro ve que huong cu...Neu vay,ban la thang cho chet ! mien ban !

Xem Thêm

Đề bài :Tin Mới Nhất Về Chiến Sư Ucraina [ CẬP NHẬT NGÀY 14-5-2022 ]

Chung nao moi vet nho cua ho nha Dan da duoc tay xoa trang boc,thi Uk moi co hy vong...ngung chien.Cung vay,ngay nao ma cac cong ty ,co goc gac tu cac dang bac nu luu-anh hao cua khoi tu do va ong chief police va dang Lua thi moi giai xong phuong trinh tau cong !

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Người Việt Nam Nghĩ Gì? -Từ Đức Minh ( Trần Văn Giang ghi lại )

Nhan dinh cua saigonpots ma bac Tran van Giang ghi lai.Doc xong nghe cay dang nao long.Du su that no ranh ranh.Nhung tuoi gia cung co mot hy vong cho du la mong manh va mo ao. hy vong con hon la that vong ?

Xem Thêm

Đề bài :Hình cũ - Hà Thượng Thủ

Ngắm lại hình xưa chịu mấy ông Những Linh, Tùng, Duẫn với Mười, Đồng Mặt mày ai lại đi hồ hởi Phấn khởi khi Tàu cướp Biển Đông Phải chăng “quý” mặt đã thành mông Con mắt nay đà có nhưng không Nên mới chổng khu vào hải đảo Gia tài gấm vóc của tổ tông?

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm

Đề bài :Nói thật - Hà Thượng Thủ

Loi tuyen bo cua Bo truong han la phai dung ! Vay ra tu truoc toi nay,bang gia- hoc gia- tu nghiep gia...tat ca deu gia. Vay cai gi la that ?chang phai duoi che do CS,tat ca deu la gia tra,.gian doi,lua dao...Tat ca deu da duoc dao tao bang lao toet ngay tu khi con la thieu nhi .

Xem Thêm