Kinh Khổ
Hèn đến thế là cùng
Trong truyện ngắn “Đôi mắt” của Nam Cao, khi nghe vợ đọc xong một đoạn của “Tam quốc”, anh chàng Hoàng hạ một câu để đời: “Tài thật, tài thật, tài đến thế là cùng, tiên sư anh Tào Tháo”.
(Ba Sàm
Trong truyện ngắn “Đôi mắt” của Nam Cao, khi nghe vợ đọc xong một đoạn
của “Tam quốc”, anh chàng Hoàng hạ một câu để đời: “Tài thật, tài thật,
tài đến thế là cùng, tiên sư anh Tào Tháo”.
Ngày nay, khi nghe chưa xong đầu đuôi chuyện thời sự, ông bạn già của
tôi lẩm bẩm: “Hèn thật, hèn thật, hèn đến thế là cùng”. Tôi chờ xem ông
có tiếp thêm câu gì nữa không, đại khái như… tiên sư anh nào đó, nhưng
chỉ nghe thấy ông nuốt ực một tiếng, cố ghìm lại cái gì đấy đang muốn
trào qua cổ họng. Tôi vội vỗ lưng ông mấy cái và khuyên bớt bức xúc,
không thì huyết áp lại tăng.
Nhưng trước khi bàn tiếp vấn đề dân chủ, xin kể vài chuyện liên quan đến thái độ hèn.
Chuyện xưa, Hàn Tín lúc còn hàn vi, vui vẻ chui qua háng anh hàng thịt,
nhiều người đương thời cho là hèn, quá hèn, nhưng đời sau cho là dũng
cảm, quá dũng cảm. Quản Trọng khi còn trẻ, đi lính, khi xông trận thường
tìm cách lùi lại phía sau, nhiều người cho là hèn, chỉ có Bảo Thúc Nha
bênh vực, và về sau mới thấy rõ Quản Trọng không phải người hèn.
Chuyện gần đây. GS Tạ Quang Bửu, sinh thời kể 2 chuyện liên quan. 1- Năm
1952, giữa rừng Việt Bắc, đêm tối như bưng, mưa gào gió thét, sấm chớp
vang trời, ông nằm một mình trong lều, sợ quá, rất muốn chui sang lều
bên cạnh, cùng với tướng Nguyễn Chí Thanh cho bớt sợ, nhưng không dám,
ngại bị mang tiếng sợ sấm sét. Không ngờ tướng Thanh chui vào lều ông và
nói: “Anh Bửu ơi, anh có sợ không, tôi sợ lắm nên sang đây với anh cho
bớt sợ”. 2- Năm 1973. Chính phủ họp bàn chuyện mở rộng Thủ đô lên Xuân
Hòa. Trước cuộc họp GS Bửu đã bàn với GS thiếu tướng Trần Đại Nghĩa sẽ
phát biểu không tán thành. Cuộc họp do thủ tướng Phạm Văn Đồng chủ trì,
thảo luận một hồi rồi lấy biểu quyết. GS Bửu thấy mọi người đều giơ tay,
cũng rụt rè giơ theo. Bỗng sực nhớ ra, quay sang bên cạnh thấy tướng
Nghĩa ngồi im, khoanh tay trước ngực. Kết thúc câu chuyện GS Bửu nhận
xét: “Như vậy mình cũng chưa thoát được là một anh hèn, phải như anh
Thanh, anh Nghĩa mới là dũng cảm”.
Thế mới biết giữa hèn và dũng cảm nhiều khi cũng khó phân biệt.
Chuyện thời nay. Một số không ít trong tầng lớp trí thức đề cao phương
châm “Biết sợ để tồn tại”. Mà sợ đẻ ra hèn. Tưởng trí thức chịu hèn đã
là quá đáng. Người ta trông chờ vào sự dũng cảm của một số người khác
được cho là ưu tú trong hàng ngũ chính khách. Thế nhưng càng trông càng
chẳng thấy.
Tại hội nghị lần 6 của BCH TƯ ĐCSVN và sau đó tại cuộc bầu bổ sung vào
Bộ Chính trị người ta thấy manh nha một vài hành động dũng cảm, dám biểu
quyết ngược lại đề xuất của Tổng bí thư, người ta hy vọng… Nhưng rồi
hình như có quân sư đã tìm ra được cách để Tổng bí thư áp đặt được nghị
quyết 244 (về quy tắc bầu cử) lên BCH TƯ khóa 11. Nhiều người đã vạch ra
rằng những điều chủ chốt của nghị quyết 244 vi phạm trắng trợn điều lệ
Đảng. Không biết trong số các ủy viên TƯ 11 có ai phát hiện ra và chống
lại không.
Cái sai rõ ràng nhiều người thấy mà mình không thấy thì mang tội u mê,
nếu thấy rồi mà không dám nói thì mang tội hèn. Nếu không có ai trong TƯ
11 chống lại cả thì không lẽ toàn bộ chịu mang tiếng hèn. Thôi thì tạm
bỏ qua TƯ 11, người ta hy vọng vào các đại biểu của Đại hội 12. Biết
rằng đa số đại biểu đến ĐH cho có hình thức, (một số còn tranh thủ ngủ
gật), hy vọng may ra có được một số ít tránh được cả u mê và hèn, thể
hiện là người có trí tuệ và dũng cảm để dám phản bác NQ 244. Không biết
trong hội nghị trù bị đã thảo luận như thế nào, cuối cùng NQ 244 vẫn
được thông qua và đem dùng cho ĐH. Không lẽ 1510 đại biểu đều hèn.
Thế rồi đến chuyện Tứ trụ triều đình. Thôi thì Tổng bí thư là việc của
Đảng, tạm xong rồi. Tam trụ còn lại là việc của Quốc hội khóa mới, nhưng
vì lý do nào đó mà Đảng không chờ được, phải thay ngựa giữa dòng. Việc
này, người thì cho là đảo chính, người lại bảo là vi phạm hiến pháp.
Đảng lại có cái lý của mình, có cái quyền của mình. Để cho có vẻ thuận
chiều thì phải tạo ra việc Tam trụ đồng loạt xin từ chức. Trước đây ít
lâu nghe phong thanh là Chủ tịch Sang và Thủ tướng Dũng không từ chức,
có người đã vội nhận xét là có gan, việc đó được nhiều người ủng hộ.
Nhưng rồi chỉ là tin vịt. Cả 3 vị đều ngậm ngùi bị buộc phải ngậm bồ hòn
xin từ chức. Nghe đến đây ông bạn già của tôi thốt lên: “Hèn thật, hèn
thật, hèn đến thế là cùng”.
Tôi phân tích cho ông bạn: “Chắc các vị ấy cũng thấy như thế là quá hèn
nhưng cũng nên thông cảm cho nỗi khổ của họ. Họ tuy không còn là UV BCT
nhưng vẫn là đảng viên, phải tuân thủ kỷ luật Đảng, mà Đảng tự cho mình
quyền quyết định nhân sự từ thấp lên cao, tự cho mình quyền ngồi lên
trên Quốc hội và Hiến pháp, Đảng có quân đội và công an hùng hậu thề
trung thành, thế thì việc thay ngựa giữa dòng có là cái đinh gì, hơn nữa
kể từ trước ĐH 12, Đảng đã cử ra 3 vị để thay thế. Từ đó đến nay, mỗi
chức vụ có 2 người, đương nhiệm và mới, cứ song song tồn tại. Thật là
khó chịu cho cả hai bên. Bên đương nhiệm có danh nghĩa nhưng rồi nói
chẳng mấy ai thèm nghe, chẳng khác bù nhìn, bên sắp thay lo gây thế lực
và chỉ đạo ngầm, tập hợp lực lượng. Thôi thì ngậm bồ hòn mà xin từ chức
cho thoát nợ đời”.
Ông bạn bổ sung: “Rút cục vẫn là quá hèn vì quá sợ. Nhiều kẻ có quyền
lực có một nỗi sợ kinh khủng là sợ người ngoài phát hiện, nắm được tội
lỗi của mình, sợ bị mang ra xét xử công khai. Chắc là thời gian qua Đảng
đã tạo cơ hội cho các vị phạm nhiều tội lớn và nắm chắc chứng cớ để
khống chế. Đảng trao cho các vị con dao rồi giữ chặt lấy đầu cán, đưa
đầu lưỡi cho các vị nắm, đặt các vị vào tình thế một sống một chết. Mà
các vị đang quá sợ chết nên không còn giữ được chút liêm sĩ cuối cùng,
biết là quá hèn nhưng đành chịu tiếng xấu để đời chứ không như tôi với
ông. Vì không sợ nên ông mới tuyên bố bỏ Đảng một cách thanh thản”.
Hình như trong tôi còn lại một chút xíu nào đó lòng thương cảm đối với
các vị nên nói vớt vát: “Biết đâu lịch sử sẽ minh oan và cho việc họ
làm bây giờ không phải là hèn mà là dũng cảm cũng nên, như chuyện của
Hàn Tín và Quản Trọng thời xưa”. Ông bạn tôi cãi lại: “Việc làm của Hàn
Tín và Quản Trọng là lúc họ non trẻ, còn các vị đã là U70”.
Galilê khi bị tòa án giáo hội buộc phải công nhận Thuyết Nhật tâm, chịu
hèn một lúc, khi ra khỏi phòng còn lẩm bẩm: “Dù sao nó vẫn quay”. Không
biết các vị Tam trụ của VN, sau khi bị ép buộc xin từ chức có lẩm bẩm
được câu gì hay không.
Nguyễn Đình Cống
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
- "Đi Ăn Ở Hà Nội" - by Đỗ Duy Ngọc / Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Chỉ Có Ở Việt Nam" - by Ku Búa / Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Việt Nam Tự Hào?" - by Trần Văn Giang (st).
- "Tôi Đã Thấy" - by Bác sĩ Trần Văn Minh / Trần Văn Giang (ghi lại).
- "Hành Nghề Mãi Dâm Tại Việt Nam" - by Thạch Đạt Lang / Trần Văn Giang (ghi lại)
Hèn đến thế là cùng
Trong truyện ngắn “Đôi mắt” của Nam Cao, khi nghe vợ đọc xong một đoạn của “Tam quốc”, anh chàng Hoàng hạ một câu để đời: “Tài thật, tài thật, tài đến thế là cùng, tiên sư anh Tào Tháo”.
Trong truyện ngắn “Đôi mắt” của Nam Cao, khi nghe vợ đọc xong một đoạn
của “Tam quốc”, anh chàng Hoàng hạ một câu để đời: “Tài thật, tài thật,
tài đến thế là cùng, tiên sư anh Tào Tháo”.
Ngày nay, khi nghe chưa xong đầu đuôi chuyện thời sự, ông bạn già của
tôi lẩm bẩm: “Hèn thật, hèn thật, hèn đến thế là cùng”. Tôi chờ xem ông
có tiếp thêm câu gì nữa không, đại khái như… tiên sư anh nào đó, nhưng
chỉ nghe thấy ông nuốt ực một tiếng, cố ghìm lại cái gì đấy đang muốn
trào qua cổ họng. Tôi vội vỗ lưng ông mấy cái và khuyên bớt bức xúc,
không thì huyết áp lại tăng.
Nhưng trước khi bàn tiếp vấn đề dân chủ, xin kể vài chuyện liên quan đến thái độ hèn.
Chuyện xưa, Hàn Tín lúc còn hàn vi, vui vẻ chui qua háng anh hàng thịt,
nhiều người đương thời cho là hèn, quá hèn, nhưng đời sau cho là dũng
cảm, quá dũng cảm. Quản Trọng khi còn trẻ, đi lính, khi xông trận thường
tìm cách lùi lại phía sau, nhiều người cho là hèn, chỉ có Bảo Thúc Nha
bênh vực, và về sau mới thấy rõ Quản Trọng không phải người hèn.
Chuyện gần đây. GS Tạ Quang Bửu, sinh thời kể 2 chuyện liên quan. 1- Năm
1952, giữa rừng Việt Bắc, đêm tối như bưng, mưa gào gió thét, sấm chớp
vang trời, ông nằm một mình trong lều, sợ quá, rất muốn chui sang lều
bên cạnh, cùng với tướng Nguyễn Chí Thanh cho bớt sợ, nhưng không dám,
ngại bị mang tiếng sợ sấm sét. Không ngờ tướng Thanh chui vào lều ông và
nói: “Anh Bửu ơi, anh có sợ không, tôi sợ lắm nên sang đây với anh cho
bớt sợ”. 2- Năm 1973. Chính phủ họp bàn chuyện mở rộng Thủ đô lên Xuân
Hòa. Trước cuộc họp GS Bửu đã bàn với GS thiếu tướng Trần Đại Nghĩa sẽ
phát biểu không tán thành. Cuộc họp do thủ tướng Phạm Văn Đồng chủ trì,
thảo luận một hồi rồi lấy biểu quyết. GS Bửu thấy mọi người đều giơ tay,
cũng rụt rè giơ theo. Bỗng sực nhớ ra, quay sang bên cạnh thấy tướng
Nghĩa ngồi im, khoanh tay trước ngực. Kết thúc câu chuyện GS Bửu nhận
xét: “Như vậy mình cũng chưa thoát được là một anh hèn, phải như anh
Thanh, anh Nghĩa mới là dũng cảm”.
Thế mới biết giữa hèn và dũng cảm nhiều khi cũng khó phân biệt.
Chuyện thời nay. Một số không ít trong tầng lớp trí thức đề cao phương
châm “Biết sợ để tồn tại”. Mà sợ đẻ ra hèn. Tưởng trí thức chịu hèn đã
là quá đáng. Người ta trông chờ vào sự dũng cảm của một số người khác
được cho là ưu tú trong hàng ngũ chính khách. Thế nhưng càng trông càng
chẳng thấy.
Tại hội nghị lần 6 của BCH TƯ ĐCSVN và sau đó tại cuộc bầu bổ sung vào
Bộ Chính trị người ta thấy manh nha một vài hành động dũng cảm, dám biểu
quyết ngược lại đề xuất của Tổng bí thư, người ta hy vọng… Nhưng rồi
hình như có quân sư đã tìm ra được cách để Tổng bí thư áp đặt được nghị
quyết 244 (về quy tắc bầu cử) lên BCH TƯ khóa 11. Nhiều người đã vạch ra
rằng những điều chủ chốt của nghị quyết 244 vi phạm trắng trợn điều lệ
Đảng. Không biết trong số các ủy viên TƯ 11 có ai phát hiện ra và chống
lại không.
Cái sai rõ ràng nhiều người thấy mà mình không thấy thì mang tội u mê,
nếu thấy rồi mà không dám nói thì mang tội hèn. Nếu không có ai trong TƯ
11 chống lại cả thì không lẽ toàn bộ chịu mang tiếng hèn. Thôi thì tạm
bỏ qua TƯ 11, người ta hy vọng vào các đại biểu của Đại hội 12. Biết
rằng đa số đại biểu đến ĐH cho có hình thức, (một số còn tranh thủ ngủ
gật), hy vọng may ra có được một số ít tránh được cả u mê và hèn, thể
hiện là người có trí tuệ và dũng cảm để dám phản bác NQ 244. Không biết
trong hội nghị trù bị đã thảo luận như thế nào, cuối cùng NQ 244 vẫn
được thông qua và đem dùng cho ĐH. Không lẽ 1510 đại biểu đều hèn.
Thế rồi đến chuyện Tứ trụ triều đình. Thôi thì Tổng bí thư là việc của
Đảng, tạm xong rồi. Tam trụ còn lại là việc của Quốc hội khóa mới, nhưng
vì lý do nào đó mà Đảng không chờ được, phải thay ngựa giữa dòng. Việc
này, người thì cho là đảo chính, người lại bảo là vi phạm hiến pháp.
Đảng lại có cái lý của mình, có cái quyền của mình. Để cho có vẻ thuận
chiều thì phải tạo ra việc Tam trụ đồng loạt xin từ chức. Trước đây ít
lâu nghe phong thanh là Chủ tịch Sang và Thủ tướng Dũng không từ chức,
có người đã vội nhận xét là có gan, việc đó được nhiều người ủng hộ.
Nhưng rồi chỉ là tin vịt. Cả 3 vị đều ngậm ngùi bị buộc phải ngậm bồ hòn
xin từ chức. Nghe đến đây ông bạn già của tôi thốt lên: “Hèn thật, hèn
thật, hèn đến thế là cùng”.
Tôi phân tích cho ông bạn: “Chắc các vị ấy cũng thấy như thế là quá hèn
nhưng cũng nên thông cảm cho nỗi khổ của họ. Họ tuy không còn là UV BCT
nhưng vẫn là đảng viên, phải tuân thủ kỷ luật Đảng, mà Đảng tự cho mình
quyền quyết định nhân sự từ thấp lên cao, tự cho mình quyền ngồi lên
trên Quốc hội và Hiến pháp, Đảng có quân đội và công an hùng hậu thề
trung thành, thế thì việc thay ngựa giữa dòng có là cái đinh gì, hơn nữa
kể từ trước ĐH 12, Đảng đã cử ra 3 vị để thay thế. Từ đó đến nay, mỗi
chức vụ có 2 người, đương nhiệm và mới, cứ song song tồn tại. Thật là
khó chịu cho cả hai bên. Bên đương nhiệm có danh nghĩa nhưng rồi nói
chẳng mấy ai thèm nghe, chẳng khác bù nhìn, bên sắp thay lo gây thế lực
và chỉ đạo ngầm, tập hợp lực lượng. Thôi thì ngậm bồ hòn mà xin từ chức
cho thoát nợ đời”.
Ông bạn bổ sung: “Rút cục vẫn là quá hèn vì quá sợ. Nhiều kẻ có quyền
lực có một nỗi sợ kinh khủng là sợ người ngoài phát hiện, nắm được tội
lỗi của mình, sợ bị mang ra xét xử công khai. Chắc là thời gian qua Đảng
đã tạo cơ hội cho các vị phạm nhiều tội lớn và nắm chắc chứng cớ để
khống chế. Đảng trao cho các vị con dao rồi giữ chặt lấy đầu cán, đưa
đầu lưỡi cho các vị nắm, đặt các vị vào tình thế một sống một chết. Mà
các vị đang quá sợ chết nên không còn giữ được chút liêm sĩ cuối cùng,
biết là quá hèn nhưng đành chịu tiếng xấu để đời chứ không như tôi với
ông. Vì không sợ nên ông mới tuyên bố bỏ Đảng một cách thanh thản”.
Hình như trong tôi còn lại một chút xíu nào đó lòng thương cảm đối với
các vị nên nói vớt vát: “Biết đâu lịch sử sẽ minh oan và cho việc họ
làm bây giờ không phải là hèn mà là dũng cảm cũng nên, như chuyện của
Hàn Tín và Quản Trọng thời xưa”. Ông bạn tôi cãi lại: “Việc làm của Hàn
Tín và Quản Trọng là lúc họ non trẻ, còn các vị đã là U70”.
Galilê khi bị tòa án giáo hội buộc phải công nhận Thuyết Nhật tâm, chịu
hèn một lúc, khi ra khỏi phòng còn lẩm bẩm: “Dù sao nó vẫn quay”. Không
biết các vị Tam trụ của VN, sau khi bị ép buộc xin từ chức có lẩm bẩm
được câu gì hay không.
Nguyễn Đình Cống